Wyspa Spichrzów (niem. Speicherinsel – wyspa w Gdańsku na rzece Motławie, położona w dzielnicy Śródmieście.

Położenie

Wyspa jest położona pomiędzy Motławą a jej przekopem – Nową Motławą. Leży w centrum Śródmieścia, od wschodu połączona z Długimi Ogrodami poprzez Most Stągiewny, od południa ze Starym Przedmieściem, od zachodu poprzez Most Krowi i Most Zielony z Głównym Miastem. Ponadto przez jej środek przebiega Trasa W-Z. Od północy wyspa sąsiaduje z wyspą Ołowianką.

Historia

Dawne nazwy: Speicherinsel, Speichern (1843), Spichlerze (1988).

Około 1330 powstały tutaj pierwsze spichlerze Głównego Miasta, folwark miejski, rzeźnia, Dwór Popielny i składy^[2]. Wyspa została utworzona w 1576 po przekopaniu kanału Nowej Motławy. Od XIII w. była to dzielnica przemysłowa z licznymi spichlerzami, w XVI w. było ich już około 340. Były to duże i przestronne magazyny, z wieloma piętrami, zbudowane z drewna, cegły, gliny, kamieni. Spichlerze położone nad brzegami rzek posiadały drewniane pomosty służące do załadunku lub wyładowywania towarów. Nie posiadały numerów, ale nazwy.

Wykopanie kanału i utworzenie wyspy ułatwiło ochronę spichrzów przed częstymi grabieżami. Na wyspie wprowadzono całkowity zakaz przebywania w nocy, dodatkowo w nocy spuszczano watahy psów. Rabunek karano śmiercią.

W 1540, podczas powodzi, Wyspa Spichrzów została całkowicie zalana i znajdowała się pod wodą przez dwa tygodnie.

Od 1885 towary były dostarczane do spichlerzy również koleją. Na wyspie istniała rozwinięta sieć torowisk, biegnących z dworca Gdańsk Brama Nizinna. Ze względu na bezpieczeństwo przeciwpożarowe na terenie wyspy wagony kolejowe były ciągnięte przez konie, a nie przez parowozy, które miały zakaz wjazdu na teren wyspy. Do dzisiaj zachowały się brukowane ulice i pozostałości na nich torów kolejowych, z obrotnicami kolejowymi które służyły do skręcania wagonami w poprzeczne ulice (dzięki czemu zmiana kierunku jazdy nie wymagała zajęcia torowiskami znacznej powierzchni niewielkiej wyspy).

W 1945 wyspa została prawie całkowicie zniszczona przez wkraczającą do miasta Armię Czerwoną. Najważniejszym ocalałym zabytkiem są Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna), powstałe w latach 1517-1519, które zostały podczas ostrzału miasta w dużej części zburzone i spalone. Do dnia dzisiejszego odbudowano tylko kilkanaście budynków nad Motławą. Powstał też kwartał nowych budynków w stylu istniejących tam przed wojną zabytkowych kamienic przy ul. Stągiewnej, w środkowej części wyspy.

Północna część wyspy znajduje się w niemal całkowicie niezmienionej formie od 1945. Istnieją tam jedynie niezagospodarowane ruiny i resztki bardzo gęstej i zwartej, przedwojennej zabudowy. W 2007 miasto Gdańsk rozpisało konkurs na wybór inwestora.

31 grudnia 2009 miasto Gdańsk podpisało umowę z firmą Polnord SA na zabudowę Wyspy Spichrzów. Na jej mocy Gdańsk i Polnord SA utworzą spółkę celową, która ma zabudować 2,6-hektarową działkę na północnym cyplu wyspy. W nowej spółce Gdańsk obejmie 49% udziałów, wnosząc do niej aportem grunty na wyspie, wycenione na 59 mln zł. Polnord SA obejmie 51% udziałów w spółce, a jego zadaniem będzie zdobycie finansowania i zabudowa tego terenu.

W południowej części wyspy, przez którą przebiega Podwale Przedmiejskie wraz z linią tramwajową, trwa i jest zaplanowana realizacja kilku inwestycji (m.in. Aura Gdańsk i Chmielna Park. Ta część wyspy rozwija się, ponieważ jest zabudowywana jako prywatne przedsięwzięcia.

Za: http://pl.wikipedia.org