Danzig – Die St. Brigittenkirche

SM59E

Wydawca: Varlags-Geseilschaft Dr. Arthur Katz-Foerstner G.m.b.H. Wydana: Berlin-Halensee 1911 Numer: Brak Nadana w dniu: Bez obiegu

Kościół św. Brygidykościół w Gdańsku na Starym Mieście, na osiedlu Osiek, na tyłach kościoła św. Katarzyny.

W 1374 roku w Gdańsku, w drodze z Rzymu do Vadsteny w Szwecji, zatrzymał się kondukt żałobny z doczesnymi szczątkami założycielki Zakonu Najświętszego Zbawiciela świętej Brygidy Szwedzkiej. Mieszkańcy Gdańska oddali głęboki hołd zmarłej, której sarkofag z relikwiami umieszczono najpierw w kościele Mariackim, a następnie przeniesiono go, do kaplicy pokutnic (około 1350 roku na wschód od kościoła parafialnego św. Katarzyny istniała kaplica pokutnic pod wezwaniem św. Marii Magdaleny).

Przechowywanie relikwii Sługi Bożej zapoczątkował wielki kult św. Brygidy na całym Pomorzu.

8 grudnia 1396 roku został oficjalnie erygowany klasztor Zakonu Najświętszego Zbawiciela w Gdańsku. Równolegle z erygowaniem zakonu podjęto budowę kościoła klasztornego, która z przerwami trwała do 1512 roku. 4 grudnia 1397 roku bp Stefan z Chełmży dokonał konsekracji nowego halowego, 6-przęsłowego kościoła klasztornego, który w 1514 roku został przebudowany na charakter świątyni trójnawowej.

W 1400 roku wzniesiono klasztor męski, który od żeńskiego, zgodnie z przepisami św. Brygidy, oddzielał wysoki mur. Do zadań ojców brygidian, żyjących według reguły Zakonu Najświętszego Zbawiciela, należało sprawowanie liturgii w kościele klasztornym, otoczenie opieką sióstr brygidek, a w razie potrzeby służenie duszpasterską pomocą miejscowemu biskupowi. Rozkwit zakonu przypadł na okres XV i XVI wieku. W tym czasie wzrastała liczba powołań, poddawano ciągłej rozbudowie i modernizacji kościół i budynki klasztorne.

Pogorszenie sytuacji nastąpiło w 1587 roku. Najpierw spłonął kościół wraz z częścią zabudowy mieszkalnej, potem zaczęły narastać konflikty z luteranami, którzy już wtedy zasiadali w radzie miasta. Do pasma niepowodzeń należy dodać przynajmniej dwa grabieżcze napady na klasztor i zakaz przyjmowania do zakonu nowicjuszek, prowadzący do zmniejszenia liczby zakonnic. W konsekwencji następował rozkład życia wspólnotowego, a materialnie klasztor mocno podupadł.

Po odbudowie świątynia przypominała wyglądem potężną trójnawową budowlę i miała jedenaście ołtarzy zdobionych malowidłami gdańskich mistrzów. Prezbiterium, wbrew powszechnym praktykom, umieszczono po stronie zachodniej. Nawy boczne otrzymały renesansowe gwiaździste sklepienie na wzór kościoła cysterskiego w Oliwie. Charakterystyczna dla tej budowli dzwonnica została ustawiona zgodnie z projektem Piotra Willera w południowo-wschodnim rogu świątyni. Otrzymała piękny renesansowy wystrój, a w 1674 roku przykryto ją barokowymhełmem.

Wieki XVII i XVIII były znowu okresem spokoju dla klasztoru Brygidek w Gdańsku. Liczba zakonnic wahała się od 40 do 60 sióstr. W tym czasie kościół wzbogacony został o liczne obrazy i sprzęty oraz paramenty liturgiczne. W 1724 roku została zbudowana nowa sygnaturka z dzwonem po zachodniej stronie kościoła, nad głównym ołtarzem, oraz organy. Znacznie powiększono bibliotekę klasztorną.

30 marca 1945 roku Gdańsk został zdobyty przez wojska radzieckie i polskie. Rosjanie traktowali te tereny jako tereny niemieckie, dlatego przez kolejne trzy tygodnie dewastowali, plądrowali i palili mieszkania i budynki, w tym kościoły i świątynie zarówno katolickie, jak i protestanckie. Jedynym kościołem, który nie uległ dewastacji, był kościół św. Mikołaja. Żołnierze Armii Czerwonej, już po wyzwoleniu, poważnie uszkodzili kościół św. Brygidy, w wyniku czego pozostały po nim mury i część sklepienia nad prezbiterium. Zawaleniu uległa znaczna część dachu i sklepienie, zwłaszcza w nawie północnej i południowej. Bardzo poważnie zniszczono wyposażenie wnętrza. Dzieła zniszczenia dokonały pożary w 1957 i w 1969 roku. W takim stanie ruiny kościoła niszczały do 1970 roku.

 

Dodaj komentarz

  • (will not be published)

Current month ye@r day *