Wydawnictwo „Louis Glaser”

Wydawnictwo Louisa Glasera (1881-1915)mieściło się w Lipsku.

Wydawnictwo to jako pierwsze rozpoczęło używanie techniki „Autochrome” do produkcji kolorowych pocztówek co pozwoliło na wydawanie takich pocztówek w większej ilości i za  mniejszą cenę.

Autochrom lub autochrome – proces otrzymywania fotografii barwnych na płytach szklanych w postaci diapozytywów wynaleziony 17 grudnia 1903 przez braci Lumière, którzy w następnych latach udoskonalili tę metodę i w 1907 uruchomili produkcję płyt do zdjęć w barwach naturalnych.

W autochromie szklana płytka pokryta była barwną mozaiką mikroskopijnych ziarenek skrobi ziemniaczanej w kolorach czerwonym, zielonym i niebieskim a całość pokryta była emulsją panchromatyczną do fotografii czarno-białej. Podczas ekspozycji światło przenikało przez różnokolorowe ziarenka a po wywołaniu do pozytywu powstawał barwny obraz w naturalnych kolorach. Jedyną wadą była konieczność stosunkowo długiego, 2-3 sekundowego czasu naświetlania płyt autochromowych.

Oliva – Kirche u. Schloss. No 18 561

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 18 561 Nadana w dniu: Bez obiegu

Pałac Opatów – widok od strony południowej.

Najstarsza część budynku, tzw. Stary Pałac powstał w XV wieku, w stylu gotyckim. Świadectwem i pozostałością są wymiary oraz układ cegły (na zewnątrz pozostawiono nie otynkowane fragmenty muru) i gotyckie sklepienie krzyżowe w piwnicach. Po 1577 budynek został powiększony do dzisiejszych rozmiarów i służył opatom jeszcze do XVII wieku. W pierwszej połowie XVII wieku dobudowano do niego tzw. Nowy Pałac. Budynek otrzymał ostateczny kształt w trakcie przebudowy w latach 17541756, z fundacji ostatniego opata klasztoru oliwskiego Jacka Rybińskiego. Utrzymany jest w stylu rokoko. 1 października 1831 nastąpiła likwidacja klasztoru oliwskiego, a jego dobra zostały rozdzielone pomiędzy miasto Gdańsk i króla pruskiego. W okresie Wolnego Miasta Gdańska w pomieszczeniach pałacowych znajdowało się muzeum krajowe. W roku 1945, pod koniec wojny pałac (w międzyczasie zdegradowany do roli magazynów) został podpalony przez Niemców, w ramach czyszczenia przedpola frontu przed Armią Czerwoną.

Zoppot – Kurgarten u. Colonnaden. No 9 994

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 994 Nadana w dniu: 23.09.1902

Pierwszy Dom Zdrojowy wybudowano w Sopocie w 1824. Na początku był to parterowy budynek, który z czasem został rozbudowany i gdzie zlokalizowano pokoje hotelowe i salę balową.

W 1879 przystąpiono do budowy nowego obiektu, oddanego do użytku dwa lata później. Nowy Dom Zdrojowy został zlokalizowany w miejscu tego, który istnieje dzisiaj.

W 1909 obiekt został zburzony, a w jego miejscu wzniesiono trzeci Dom Zdrojowy, zaprojektowany przez gdańskiego architekta Carla Webera. Budynek został uroczyście otwarty 16 czerwca 1910. Znalazły się w nim sale balowe, restauracje, kasyno i hotel.

W 1945 po zajęciu Sopotu przez Armię Czerwoną Dom Zdrojowy został przez nią splądrowany, a następnie podpalony. Po przekazaniu miasta Polsce budynku nie odbudowano.

Nie odłączną częścią Domu Zdrojowego było Molo. Pierwszy pomost o długości 31,5 m został wybudowany przez dr Jerzego Haffnera w 1827 roku. Do końca XIX wieku Molo zostaje wydłużone do 150 m, by w roku 1910 osiągnąć 315 m. Początkowo obiekt spełniał funkcję lokalnej przystani, stopniowo przekształcając się (w miarę rozwoju uzdrowiska) w obiekt rekreacyjny, a potem – po rozbudowaniu infrastruktury lądowej (fontanna, muszla koncertowa) – także w obiekt imprezowy. .

Molo od samego początku było przedsięwzięciem o międzynarodowym wymiarze: jego budowę rozpoczął Francuz, weteran wojen napoleońskich, na polskich ziemiach należących do Królestwa Prus (od 1871 r. do Cesarstwa Niemieckiego), a w jego historię od samego początku zaangażowani byli zarówno Niemcy, jak i Polacy (w tym Kaszubi i Żydzi). Na przełomie XIX i XX wieku, dzięki połączeniom kolejowaym i morskim, zjeżdżali tutaj kuracjusze z całej Europy. Na mocy Traktatu Wersalskiego w 1919 roku obiekt (podobnie jak cały Sopot) wchodzi w skład Wolnego Miasta Gdańska.

Obecny kształt obiektu został nadany w 1928 roku po największej w historii Mola przebudowie zainicjowanej rok wcześniej z okazji 25-lecia miasta i 100-lecia Mola (m.in. znaczne wydłużenie pomostu spacerowego i zagospodarowanie Skweru Kuracyjnego). Od tego czasu w wyglądzie Mola nastapiły niewielkie zmiany, pomimo kilkakrotnie przeprowadzanych remontów generalnych.

W 1888 uruchomiono pierwszą regularną linię żeglugową, łączącą Sopot z Gdańskiem. W 1922 Towarzystwo Żeglugi Morskiej Gryf otworzyło linię żeglugową na trasie: Gdańsk-Sopot-Gdynia-Puck-Hel obsługiwaną przez małe stateczki „Abdank”, „Ajaks”, „Gryf”, „Jadwiga”, „Kaszuba”, „Monika” i „Straż”. W 1929 PP Żegluga Polska pływała do Gdyni i na Hel statkami „Gdańsk”, „Gdynia”, „Hanka”, „Jadwiga” i „Wanda”.

Molo pełniło też, zwłaszcza w okresie międzywojennym, funkcję przystani dla dużych statków pasażerskich. W rzeczywistości statki cumowały w pewnym oddaleniu od mola, do którego pasażerowie byli przewożeni łodziami.

Największą jednostką, która zacumowała w pobliżu mola był,  „Columbus” (32.364 t)   Był on około dwa razy większa od naszych flagowych jednostek – „Batorego” (14.287) i „Stefana Batorego” (15.024) które regularnie zawijały do pobliskiej Gdyni.

W okresie 1920-1939 Sopot obsługiwał serwis żeglugowy Prus WschodnichSeedienst Ostpreußen, np. w sezonie letnim 1939 komunikując drogą morską Sopot z Kilonią, Travemünde, Świnoujściem, Pilawą (Bałtijskiem), Memelem (Kłajpedą), Rygą i Helsinkami. Rejsy obsługiwały jednostki następujących armatorów: Norddeutscher Lloyd z Bremy, Hapag z Hamburga oraz Braeunlich ze Szczecina. Z chwilą wkroczenia Niemców do Polski, serwis zlikwidowano.

Poniżej to samo ujęcie ale wydane przez Kaufhaus Louls Jacob. Nadana w dniu: 22.06.1903.

Zoppot – Landungssteg. No 9 993.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 993 Nadana w dniu: 01.08.1906

Widok na pocztówce pokazuje, miedzy innymi, miejsce gdzie został wybudowany Zakład Kąpielowy w 1902 roku.

Autorem koncepcji architektonicznej i głównym projektantem budynku Zakładu Kąpielowego (Warmbad) w Sopocie był, zgodnie ze wzmianką zamieszczoną w Kronice „Deutsche Bauzeitung” z 1903 roku, sopocki architekt miejski Paul Puchmüller (1875 – 1942). Współpracował z nim inny architekt z Sopotu Heinrich Dunkel (zm. 1924), kolega ze studiów i przyjaciel Puchmüllera.

Budynek wzniesiono przy plaży po prawej stronie wejścia na molo, na miejscu poprzednich drewnianych łaźni, zbyt małych w stosunku do potrzeb rozrastającego się kurortu.  Kiedy w 1902 roku podejmowano decyzję o budowie nowego Zakładu, zdecydowano się równocześnie na przeniesienie w inne miejsce gazowni zajmującej obszar przy starych zabudowaniach (widoczne na pocztówce budynki z kominami), dzięki czemu uzyskano potrzebny na nowe założenie duży teren.

Zakład Kąpielowy ukończono w stanie surowym 11 grudnia 1903 roku, przez kolejne miesiące trwały prace wykończeniowe. Ostatecznie gmach został oddany do użytku 1 sierpnia 1904 roku. Już w 1905 roku ówczesny burmistrz Sopotu dr Volkmar von Wurmb stwierdził, że choć budynek nie jest duży, śmiało może konkurować z najlepszymi niemieckimi budowlami tego typu.

Puchmüller i Dunkel  zaprojektowali czteroskrzydłową, mocno rozczłonkowaną bryłę z wewnętrznym dziedzińcem, nadając indywidualny charakter każdej z odrębnych funkcjonalnie części budowli.

W narożniku północno-zachodnim, wzniesionym w formie barokowego kasztelu umieszczono westybul, biuro łazienek, kasę, poczekalnię i toalety. Kolejne pomieszczenia skrzydła północnego zajmowała duża czytelnia, oddzielona zamkniętą ścianą od składu węgla i kotłowni z maszynami parowymi, która przylegała do komina obudowanego ścianami wieży widokowej w narożniku północno-wschodnim. Od strony zewnętrznej do murów czytelni i kotłowni przybudowano arkady sklepowe i dostępne tylko od strony plaży kolejne toalety pod wieżą widokową. Skrzydło wschodnie zajmowały pomieszczenia techniczne, w tym stacja pomp i  pralnia, w ostatnim pomieszczeniu umieszczono skład borowin. W skrzydle zachodnim w kształcie nawiązującym do architektury pensjonatu wybudowano sauny i pokoje kąpielowe, w tym dla kąpieli „elektrycznych”. Narożnik południowo-zachodni tego skrzydła zajmowały tzw. łazienki książęce, pokoje kąpielowe mające charakter apartamentów. Skrzydło południowe za łazienkami książęcymi zajęły pomieszczenia do kąpieli borowinowych.

W programie użytkowym przewidziano ogółem budowę 48 pokoi kąpielowych, w których oferowano kąpiele w wodzie słodkiej, wodzie morskiej, solance, w tym solance z kwasem węglowym oraz kąpiele w otrębach i igliwiu świerkowym, a także masaże i kąpiele lecznicze.

autor tekstu:  Michał Witkowski

Zoppot – Landungssteg. No 9 935

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 935 Nadana w dniu: 26.08.1901

 

Molo.

Pierwszy pomost o długości 31,5 m został wybudowany przez dr Jerzego Haffnera w 1827 roku. Do końca XIX wieku Molo zostaje wydłużone do 150 m, by w roku 1910 osiągnąć 315 m. Początkowo obiekt spełniał funkcję lokalnej przystani, stopniowo przekształcając się (w miarę rozwoju uzdrowiska) w obiekt rekreacyjny, a potem – po rozbudowaniu infrastruktury lądowej (fontanna, muszla koncertowa) – także w obiekt imprezowy. .

Molo od samego początku było przedsięwzięciem o międzynarodowym wymiarze: jego budowę rozpoczął Francuz, weteran wojen napoleońskich, na polskich ziemiach należących do Królestwa Prus (od 1871 r. do Cesarstwa Niemieckiego), a w jego historię od samego początku zaangażowani byli zarówno Niemcy, jak i Polacy (w tym Kaszubi i Żydzi). Na przełomie XIX i XX wieku, dzięki połączeniom kolejowaym i morskim, zjeżdżali tutaj kuracjusze z całej Europy. Na mocy Traktatu Wersalskiego w 1919 roku obiekt (podobnie jak cały Sopot) wchodzi w skład Wolnego Miasta Gdańska.

Obecny kształt obiektu został nadany w 1928 roku po największej w historii Mola przebudowie zainicjowanej rok wcześniej z okazji 25-lecia miasta i 100-lecia Mola (m.in. znaczne wydłużenie pomostu spacerowego i zagospodarowanie Skweru Kuracyjnego). Od tego czasu w wyglądzie Mola nastapiły niewielkie zmiany, pomimo kilkakrotnie przeprowadzanych remontów generalnych.

W 1888 uruchomiono pierwszą regularną linię żeglugową, łączącą Sopot z Gdańskiem. W 1922 Towarzystwo Żeglugi Morskiej Gryf otworzyło linię żeglugową na trasie: Gdańsk-Sopot-Gdynia-Puck-Hel obsługiwaną przez małe stateczki „Abdank”, „Ajaks”, „Gryf”, „Jadwiga”, „Kaszuba”, „Monika” i „Straż”. W 1929 PP Żegluga Polska pływała do Gdyni i na Hel statkami „Gdańsk”, „Gdynia”, „Hanka”, „Jadwiga” i „Wanda”.

Molo pełniło też, zwłaszcza w okresie międzywojennym, funkcję przystani dla dużych statków pasażerskich. W rzeczywistości statki cumowały w pewnym oddaleniu od mola, do którego pasażerowie byli przewożeni łodziami.

Największą jednostką, która zacumowała w pobliżu mola był,  „Columbus” (32.364 t)   Był on około dwa razy większa od naszych flagowych jednostek – „Batorego” (14.287) i „Stefana Batorego” (15.024) które regularnie zawijały do pobliskiej Gdyni.

W okresie 1920-1939 Sopot obsługiwał serwis żeglugowy Prus WschodnichSeedienst Ostpreußen, np. w sezonie letnim 1939 komunikując drogą morską Sopot z Kilonią, Travemünde, Świnoujściem, Pilawą (Bałtijskiem), Memelem (Kłajpedą), Rygą i Helsinkami. Rejsy obsługiwały jednostki następujących armatorów: Norddeutscher Lloyd z Bremy, Hapag z Hamburga oraz Braeunlich ze Szczecina. Z chwilą wkroczenia Niemców do Polski, serwis zlikwidowano.

Westerplatte – Strandleben. No 9 814.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 814 Nadana w dniu: 17.07.1903.

Kąpielisko Westerplatte było najkrócej istniejącym gdańskim kąpieliskiem. Powstało w połowie XIX wieku, ale plażowicze przestali z niego korzystać jeszcze przed II wojną światową. Do dziś zachowały się tylko pamiątkowe zdjęcia.

W 1835 r. Martin Krüger jako pierwszy otworzył na Westerplatte zakład kąpielowy wraz z restauracją. Goście mogli dojechać z Gdańska statkami parowymi, jak również powozami z Brzeźna i poprzez Kanał Portowy na kąpielisko. Zamknięcie wschodniego ujścia między Wisłoujściem a Westerplatte i powstanie półwyspu przyczyniło się do szybkiego rozwoju kurortu.

Pod koniec XIX wieku było to już znane kąpielisko. Na początku sezonu, w czerwcu 1891 roku, Gazeta Gdańska informowała: „Pomiędzy Gdańskiem a Westerplatte i odwrotnie chodzą, począwszy od godziny 3 i pół po południu codziennie parowce co pół godziny bez zatrzymania się na stacyach, a tylko odchodzący o godzinie 2 i pół od bramy św. Jana parowiec oraz parowce odchodzące w pełnych godzinach przystawają na stacyach.”

Jak wyglądało ówczesne kąpielisko? Powstał tam Dom Zdrojowy, Hala Plażowa, molo, nazywane Cesarskim, Zakłady Kąpieli Morskich, Dom Ciepłych Kąpieli, wytyczono promenady i romantyczne uliczki. Naprzeciw Domu Zdrojowego przygotowano miejsce dla występów orkiestry. Rozległy ogród zdrojowy przyjmował licznych gości, którzy przypływali z miasta statkami albo zjeżdżali koleją poprzez Nowy Port. Kuracjusze zazwyczaj kierowali się na plażę, wcześniej korzystając z Domu Zdrojowego.

W Zakładach Kąpieli Morskich były odrębne kabiny dla pań i panów. W Domu Ciepłych Kąpieli leczono choroby kobiece, podagrę, reumatyzm poprzez prysznice gazowo-parowe z domieszką kwasu węglowego, stosowano także kąpiele z igieł świerkowych. Praktykowano z dobrymi rezultatami masaże i gimnastykę leczniczą. Podawano, w znajdującym się tam Zakładzie Picia Wód Leczniczych, różnorodne wody mineralne, także maślankę i mleko.

Na półwyspie, w parku zdrojowym, funkcjonowała w tym czasie filia kawiarni i cukierni O. Schulza z ul. Szerokiej w Gdańsku. Oferowała ona wypoczywającym lody, torty, ciasta herbaciane i kawowe. Artykuły kolonialne, delikatesy, wina, cygara proponował E. Prahl. Feyerabend dzierżawił Halę Plażową oraz stawiał do dyspozycji kuracjuszy umeblowaną willę, mieszkania i pokoje za umiarkowaną cenę. Mogli oni również skorzystać z innych uroków tego miejsca. Nieopodal Cesarskiego Mola ciągnęły się w morze umocnienia brzegowe, zakończone po wschodniej stronie latarnią o czerwonym świetle.

Codziennie, oprócz sobót, koncertowały w Westerplatte naprzemiennie dwie orkiestry wojskowe, każda licząca blisko czterdziestu muzyków. W sezonie tradycją stały się święta kąpielowe oraz iluminacje, pokazy fajerwerków i tańce.

W nocy z dziewiątego na dziesiątego stycznia 1914 roku rozszalał się na Bałtyku sztorm, który uczynił wiele szkód na całym Wybrzeżu, ale szczególnie na Westerplatte. Drewniane budynki łazienek, przebieralnie i kabiny kąpielowe uległy zniszczeniu.

Po wojnie Westerplatte już tylko przez kilka lat pełniło funkcje rekreacyjne. 14 marca 1924 r. wskazano półwysep Westerplatte jako najdogodniejsze miejsce dla przeładunku broni i amunicji dla odrodzonej Polski. Władze miasta w październiku przekazały teren Radzie Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku, organowi zarządzającemu portem gdańskim, który oddał go Polsce w bezpłatną, wieczystą dzierżawę. Latem 1924 roku zaczęto budować basen portowy w części zachodniej półwyspu, prowadząc do niego linię kolejową. Rodziny zamieszkujące wille przeniesiono do Gdańska, przy sporym oporze władz miasta. Oprócz oczywistych problemów z uzyskaniem wolnych mieszkań, Senat gdański przez wszystkie te lata nastawiony był niechętnie do urządzania polskiej składnicy amunicyjnej w tym miejscu. Ostatnie rodziny opuściły półwysep do końca października 1925 r.

Za: http://www.trojmiasto.pl. Autor Waldemar Nocny

Poniżej pocztówka z tym samym motywem i wydana przez tego samego wydawcę – Louis Glaser  (Wydana: Leipzig;  Numer: 27 608;  Nadana w dniu: 26.06.1906)

 

Westerplatte – Leuchtturm. No 9 813

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 813 Nadana w dniu: 13.08.1901

Latarnia morska, która wskazywała wejście do Nowego Portu. Umieszczona została na wschodnim molo, dokładnie 1 kwietnia 1843 roku.  Zabytek zmodernizowano w latach 30. XX w. a niestety wymieniono na całkowicie nową konstrukcję w 2012 roku.

Neufahrwasser – Weischelmunde. No 9 785

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 785 Nadana w dniu: Bez obiegu

Twierdza Wisłoujściezabytkowa twierdza w Gdańsku nad Martwą Wisłą, przy dawnym ujściu Wisły do Zatoki Gdańskiej.

Znajduje się nieopodal osiedla Wisłoujście, Westerplatte i Portu Północnego.  W 1482 wybudowano w tym miejscu ceglaną wieżę z latarnią. Jej zadaniem była kontrola ruchu statków na rzece oraz bronienie dostępu do gdańskiego portu. Wokół wieży powstał wieniec artyleryjski a całość założenia ufortyfikowano czterobastionowym fortem. Twierdza Wisłoujście wielokrotnie była celem w kampaniach wojennych. W 1577 oblegał ją bezskutecznie Stefan Batory, w czasie bitwy pod Oliwą (1627) ostrzeliwała szwedzką flotę, w 1734 atakowały ją wojska rosyjsko-saskie, w 1793 pruskie, 1807Napoleon, a w 1814 znowu Prusacy. W latach 1622-1629 twierdza, zwana też Latarnią, stała się bazą polskiej floty wojennej, kotwiczącej pod osłoną dział twierdzy. W nocy z 5 na 6 lipca 1628 polskie okręty pod Wisłoujściem zostały zaatakowane przez szwedzkie wojska lądowe z użyciem artylerii, w wyniku czego zostały zatopione okręty „Żółty Lew” i galeonŚwięty Jerzy„.

W XIX wieku Twierdza odgrywała rolę więzienia, a w okresie międzywojennym mieścił się tam klub żeglarski.

Oliva – Strauchmuhle. No 9 507

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 507 Nadana w dniu: 27.07.1904

Tak zwany „Krzaczasty Młyn” lub „Leśny Młyn” znajduje się w dolinie potoku rynarzewskiego. Pod koniec XVI wieku młyn pracował jako kuźnica miedzi. W 1649 młyn, stojący obok dworek i spory teren ziemi były własnością gdańszczanina Stefana Berneta, a w 1661 roku własnością doktora Märesiusa.
Pod koniec XVII wieku zrujnowany młyn został odnowiony i przerobiony przez konwent cysterski na młyn zbożowy. Po 1750 roku młyn przeszedł na własność rodziny Löbel i przerobiony został na młyn prochowy, który czynny był do około 1810 roku. Później został znów przerobiony na młyn do mielenia zboża, który pracował do końca XIX wieku.
Na początku XX wieku założono tu dom kuracyjny – Luftkurort Strauchmühle a młyn przystosowano do produkcji prądu na potrzeby ośrodka.

W 1954 roku domek młynarza, młyn i dom kuracyjny zostały włączone do utworzonego tu ZOO, jednego z największych terytorialnie w Polsce. Obecnie w domu kuracyjnym (ul. Karwińska 3) mieści się dyrekcja ZOO a w młynie (budynek nr 63) magazynek.          

Za: www.dawnaoliwa.pl  Autor:  Piotr Leżyński

 

Oliva – Kirche u. Schloss. No 9 049

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 9 049 Nadana w dniu: 11.07.1903

Pałac Opatów – widok od strony południowej.

Najstarsza część budynku, tzw. Stary Pałac powstał w XV wieku, w stylu gotyckim. Świadectwem i pozostałością są wymiary oraz układ cegły (na zewnątrz pozostawiono nie otynkowane fragmenty muru) i gotyckie sklepienie krzyżowe w piwnicach. Po 1577 budynek został powiększony do dzisiejszych rozmiarów i służył opatom jeszcze do XVII wieku. W pierwszej połowie XVII wieku dobudowano do niego tzw. Nowy Pałac. Budynek otrzymał ostateczny kształt w trakcie przebudowy w latach 17541756, z fundacji ostatniego opata klasztoru oliwskiego Jacka Rybińskiego. Utrzymany jest w stylu rokoko. 1 października 1831 nastąpiła likwidacja klasztoru oliwskiego, a jego dobra zostały rozdzielone pomiędzy miasto Gdańsk i króla pruskiego. W okresie Wolnego Miasta Gdańska w pomieszczeniach pałacowych znajdowało się muzeum krajowe. W roku 1945, pod koniec wojny pałac (w międzyczasie zdegradowany do roli magazynów) został podpalony przez Niemców, w ramach czyszczenia przedpola frontu przed Armią Czerwoną.

Langfuhr – Kirchenstrasse. No 8 640

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 8 640 Nadana w dniu: 07.08.1904

Ulica Sobótki we Wrzeszczu

Właścicielem terenów na zachód od wsi Wrzeszcz stał się gdański kupiec Johann Labes. Był to człowiek zamożny, przedsiębiorca i armator, a ponadto, co najbardziej godne pamięci, wielki filantrop. Niestety czasy, w których przyszło mu żyć, były dość trudne, szczyt jego gospodarczej aktywności przypadł bowiem na lata wojen napoleońskich. Mimo, że wśród słabiej znających historię Gdańska osób ciągle funkcjonuje mit Napoleona wyzwoliciela i zbawcy, krótkie (na szczęście) francuskie panowanie w mieście było okresem okupacji i kompletnej ruiny gospodarczej – ostatecznym zakończeniem dawnej wielkości i potęgi Gdańska. Francuski model uszczęśliwiania narodów doprowadził Labesa do bankructwa, podobnie jak wielu jego kolegów należących do dawnej gospodarczej elity miasta.

Labes nabył posiadłość w Jaśkowej Dolinie. Bezleśne wzgórza, na południe od dolin,y kazał obsadzić rozmaitymi gatunkami drzew, wytyczając alejki i polany, budując świątynki i altanki, przekształcając nieużytki w piękny, romantyczny park. Początkowo park przeznaczony był dla jego rodziny i licznie odwiedzających zamożny dom gości. Przesiąknięty prospołecznym duchem, co było dość charakterystyczne dla ówczesnych zamożnych mieszkańców Gdańska, postanowił udostępnić urządzone przez siebie tereny parkowe zwykłym ludziom. Miało to miejsce w 1803 r. Tak zaczyna się historia wielkiego i pięknego niegdyś parku, dziś zdziczałego i podejrzewanego przez niektórych o to, że jest naturalną częścią oliwskich lasów.
Wobec tak świetlanego życiorysu Johanna Labes trudno się dziwić, że cała południowa część dzisiejszego kompleksu leśnego przy Jaśkowej Dolinie nazywana była przez następne 100 lat Johannisberg, czyli „Janowa Góra”. Nazwa ta, w odróżnieniu od „Jäschkenthaler Wald”, czyli Jaśkowego Lasu po drugiej stronie Jaśkowej Doliny, utrzymała się aż do początku XX wieku. Wówczas dopiero obie części kompleksu zaczęto nazywać wspólnym mianem Jaśkowego Lasu.
Senator Labes uczczony został nazwą ulicy Labesweg – dzisiejszej Lelewela. Ale dwie inne ulice: Johannisthal (Janowa Dolina – dzisiaj Matejki) i Am Johannisberg (Przy Janowej Górze – dzisiaj Sobótki) wspominając Jana, czyli Johanna, upamiętniały właśnie Johanna Labesa.
Za:  www.ibedeker.pl / Autor: Aleksander Masłowski

Langfuhr – Markt. No 8 639

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 8 639 Nadana w dniu: 03.06.1906

Centrum Wrzeszcza był zawsze Rynek – dziś bezimienny. Na rogu Czarnej Drogi (obecnie Dmowskiego) stała kwatera straży z „ciemnicą” (aresztem), zwana ironicznie „ratuszem”, a za nią zajezdnia furmanek.

Przy placu funkcjonowały gospody o kolorowych szyldach – „Złoty Lew”, „Czerwony Dzban”, „Czerwony Kur” i apteka „Pod Orłem”. Środek placu zdobiła klasycystyczna wieża zegarowa. Na wprost wylotu Jaśkowej Doliny stał wspomniany już Dwór Boltzmanna. W 1909 r. rozebrano wieżę zegarową, na miejscu zasypanego basenu na Jaśkowym Potoku wzniesiono dzisiejszą secesyjną fontannę, a na drugim końcu zieleńca – odwach (obecnie kantor).

Na początku XX w. Rynek otrzymał elegancką zabudowę – m.in. hotel „Tite’s” (na rogu Konopnickiej). Wylot Jaśkowej Doliny flankował z jednej strony neorenesansowy budynek banku, z drugiej prosty w formach dom handlowy, którego szkielet zachował się w obecnym budynku, wzniesionym po wojnie. Nowej zabudowie nadaje ton efektowna galeria handlowa „Manhattan”.

Za: http://www.wrzeszcz.info.pl  Autor: Prof. Andrzej Januszajtis

 

 

Hela. No 8 307

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 8 307 Nadana w dniu: 14.07.1903

 

Pierwsze kotwicowisko dla rybaków na Helu zbudowano w 1883 roku na przybrzeżnej mieliźnie o szerokości ok. 350 m. W latach 1892-1898 kotwicowisko zostało rozbudowane w port o powierzchni 3 ha i głębokości 2,5 m. Zachodni falochron o łukowatym kształcie i długości ok. 320 m został zbudowany na bazie podwójnej drewnianej palisady, którą wypełniono wewnątrz kamieniami, na podkładce z faszyny. Następnie dobudowano do lądu wschodnie molo o długości 120 m.

W 1921 roku drewnianą konstrukcję częściowo wymieniono na betonową. Wg danych z 1921 roku w porcie na Helu było zarejestrowanych 180 rybaków, a także 42 kutry motorowe i 175 rybackich łodzi żaglowo-motorowych.

W 1922 roku Hel połączono linią kolejową z Puckiem. W 1923 roku zmodernizowano port zastępując drewniane elementy konstrukcji solidną betonową nadbudową, a także przedłużając zachodni falochron. W 1928 roku zostały rozpoczęte prace przygotowawcze do budowy portu dla Marynarki Wojennej, który od początku dysponował betonowymi nabrzeżami oraz głębszym basenem portowym.

 

Oliva – Freudenthal. No 7 591

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 951

Dolina Radości była od około 200 lat tradycyjnym miejscem spacerów dla mieszkańców Oliwy i Gdańska. Bywający tu Alexander von Humboldt, niemiecki przyrodnik i geograf (1769-1859), nazwał starą Oliwę i sąsiednią Dolinę Radości (ówczesną Freudenthal) trzecim cudem świata. W przewodniku Mieczysława Orłowicza, wydanym w Warszawie w 1921 roku, natrafiamy na taki opis Doliny: Najpiękniejsze przechadzki w okolice Oliwy wiodą przez otaczające ją od strony zachodniej zalesione wzgórza. Wskazana jest temi lasami dalsza przechadzka… w stronę południową do Gdańska (2 godz.), przez letniska Freudenthal i Schwabenthal, oraz leśniczówkę Matemblewo.

Droga obfituje w liczne piękne widoki na Gdańsk, położone u stóp miejscowości, leżące między wzgórzami a morzem, oraz Bałtyk. Po drodze kilka restauracji. Drogi znaczone, opatrzone w niemieckie napisy. Przed wojną w Dolinie Radości było także minizoo. Pisze o nim również Günter Grass w „Psich Latach”.

Mało kto dziś pamięta, że przed turystyczno-rekreacyjnym epizodem w historii tego miejsca, wcześniej było to jedno z największych okolicznych zagłębi przemysłowych. Na całym Potoku Oliwskim pracowały 24 młyny, kuźnie i prochownie napędzane wodą. Prawie połowa z nich, na terenie dzisiejszej Doliny Radości.

Oliva – Freudenthal. No 7 951.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 951 Nadana w dniu: 04.10.1904

Dolina Radości była od około 200 lat tradycyjnym miejscem spacerów dla mieszkańców Oliwy i Gdańska. Bywający tu Alexander von Humboldt, niemiecki przyrodnik i geograf (1769-1859), nazwał starą Oliwę i sąsiednią Dolinę Radości (ówczesną Freudenthal) trzecim cudem świata. W przewodniku Mieczysława Orłowicza, wydanym w Warszawie w 1921 roku, natrafiamy na taki opis Doliny: Najpiękniejsze przechadzki w okolice Oliwy wiodą przez otaczające ją od strony zachodniej zalesione wzgórza. Wskazana jest temi lasami dalsza przechadzka… w stronę południową do Gdańska (2 godz.), przez letniska Freudenthal i Schwabenthal, oraz leśniczówkę Matemblewo.

Droga obfituje w liczne piękne widoki na Gdańsk, położone u stóp miejscowości, leżące między wzgórzami a morzem, oraz Bałtyk. Po drodze kilka restauracji. Drogi znaczone, opatrzone w niemieckie napisy. Przed wojną w Dolinie Radości było także minizoo. Pisze o nim również Günter Grass w „Psich Latach”.

Mało kto dziś pamięta, że przed turystyczno-rekreacyjnym epizodem w historii tego miejsca, wcześniej było to jedno z największych okolicznych zagłębi przemysłowych. Na całym Potoku Oliwskim pracowały 24 młyny, kuźnie i prochownie napędzane wodą. Prawie połowa z nich, na terenie dzisiejszej Doliny Radości.

Danzig – Mullergewerkhaus mit St. Katharinekirche. No 7 592

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 592 Nadana w dniu: 14.11.1903

Wielki Młyn został wzniesiony przez Krzyżaków w 1350 roku.

W 1391 roku częściowo spłonął. W lutym 1454 roku opanowuje go Związek Pruski, co oznacza wypowiedzenie przez mieszczan posłuszeństwa Krzyżakom i zapoczątkowuje powstanie przeciwko nim. W przywileju wydanym w Elblągu, król Polski Kazimierz Jagiellończyk przekazał młyn gdańszczanom. W 1836 młyn został zmodernizowany na wzór amerykański poprzez m.in. zamontowanie w nim turbiny i taśmociągu. Młyn pozostawał w użyciu aż do końca II wojny światowej, gdy został częściowo zniszczony.

Młyn został zbudowany na sztucznej wysepce tworzonej przez celowe rozwidlenie Kanału Raduni. Obiekt posiadał 18 kół wodnych po 9 na ścianę młyna. Co szesnasty worek mielonego w młynie zboża przypadał miastu jako danina. W przypadku oblężenia miasta i odcięcia dopływu wody używano zapasowych żaren napędzanych końmi.

 

 

 

Danzig – Fischmarkt. No 7 591.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 591 Nadana w dniu: 26.08.1904

Targ Rybny (niem. Fischmarkt) – plac targowy w Gdańsku. Położony jest w północno-zachodnim narożniku Głównego Miasta, nad Motławą, w pobliżu dawnego zamku krzyżackiego.

Początkowo Targ Rybny był otwarty od strony Motławy, ale już w 1448 oddzielono go od rzeki murem, w którym istniała jedna furta (później zwana Bramą Tobiasza, obecnie nieistniejąca). W 1482 powstała nowa brama, zwana dziś Straganiarską. Stopniowo mur pomiędzy bramami i od Bramy Tobiasza do Baszty Łabędź został obudowany domami tak, że Targ Rybny został podzielony na dwie części: położoną nad wodą, zwaną Rybackim Pobrzeżem (gdzie koncentrował się handel rybami) oraz odciętą od wody część, zwaną żartobliwie „kartoflanym Targiem Rybnym” (Kartoffel-Fischmarkt albo Bulwen-Fischmarkt).

Po zniszczeniach w 1945, odbudowano jak dotąd tylko część pierzei Targu Rybnego, obecnie jest on więc znów otwarty od strony Motławy. Nie powrócił jednak do swojej historycznej roli.

Danzig – Krahn u. Frauenthor. No 7 586

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 589 Nadana w dniu: 10.10.1902

Żuraw (niem. Krantor) – zabytkowydźwig portowy Gdańska, usadowiony pomiędzy pylonami Bramy Szerokiej nad Motławą.

Brama Szeroka (jedna z tzw. bram wodnych Głównego Miasta) istniała już w 1363, a z 1367 zachowała się łacińska wzmianka o dźwigu (caranum).

W obecnym kształcie żuraw zbudowano w latach 1442-1444. Służył przede wszystkim jako urządzenie portowe do załadunku towarów (głównie piwa) i balastu na statki, oraz do stawiania ich masztów. Urządzenie było w stanie podnieść ciężar czterech ton, na wysokość jedenastu metrów. Mechanizmem są dwa bębny o średnicy około sześciu metrów. Jako siłę napędową wykorzystywano ludzi stąpających wewnątrz tych bębnów (tzw. kół deptakowych).

Żuraw został podpalony w 1945, gdy miasto zdobyła Armia Czerwona. Ocalały mury okalające drewnianą konstrukcję. Po II wojnie światowej zrekonstruowano część drewnianą.

Danzig – Blick von der Kuhbrucke. No 7 588

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 588 Nadana w dniu: Bez obiegu

Most Krowi (niem. Kuhbrücke, łac. Pons Pecorum) – most w Gdańsku, na rzece Motławie. Łączy ulicę Ogarną, poprzez Bramę Krowią (zachodni przyczółek), z Wyspą Spichrzów(wschodni przyczółek).

Most Krowi wziął swoją nazwę od bydła, przepędzanego przez niego na wypas w rejonach dzisiejszego Dolnego Miasta. Od jego funkcji wzięła nazwę także Brama Krowia, otwierająca przejście przez most.

Do II wojny światowej był to most zwodzony. Powojenna odbudowa odebrała mu tę funkcję.

 

Poniżej ten sam widok na pocztówce wydanej przez Stengel & Co. (Wydana: Berlin, nr 8 037)

Danzig – Blick von der Kuhbrucke. No 7 588.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 588 Nadana w dniu: 26.07.1903

Most Krowi (niem. Kuhbrücke, łac. Pons Pecorum) – most w Gdańsku, na rzece Motławie. Łączy ulicę Ogarną, poprzez Bramę Krowią (zachodni przyczółek), z Wyspą Spichrzów(wschodni przyczółek).

Most Krowi wziął swoją nazwę od bydła, przepędzanego przez niego na wypas w rejonach dzisiejszego Dolnego Miasta. Od jego funkcji wzięła nazwę także Brama Krowia, otwierająca przejście przez most.

Do II wojny światowej był to most zwodzony. Powojenna odbudowa odebrała mu tę funkcję.

Danzig – Blick von der Mottenbudenbrucke. No 7 585.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 585 Nadana w dniu: 11.03.1903

Most Stągiewny – most w Gdańsku nad Opływem Motławy i  łączy od wschodu Wyspę Spichrzów z Długimi Ogrodami.

Przy moście znajduje się zabytkowa Brama Stągiewna. Kształt jej baszty kojarzył się dawnym Gdańszczanom ze stągwiami. Stąd wzięła się nazwa zarówno mostu jak i ulicy Stągiewnej, która rozpoczyna się na zachodnim przyczółku mostu. Na wschodnim przyczółku znajduje się zbiegowisko ulic: Szafarnia, Długie Ogrody i Szopy.

Do II wojny światowej most był zwodzony i biegła po nim linia tramwajowa z Głównego Miasta na Stogi.

Poniżej to samo ujęcie ale wydane na pocztówce przez  Stengel & Co. G.m.b.H w Dresden-Berlin (numer 8 038, nadana 05.06.1900)

 

 

 

 

Danzig – Langgasse mit Stockturm. No 7 584.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 584 Nadana w dniu: 30.05.1901.

Ulica Długa – reprezentacyjna ulica Gdańska, biegnąca przez Główne Miasto w dzielnicy Śródmieście. Jej przedłużeniem jest Długi Targ, z którym stanowi tzw. Drogę Królewską.

W XIII wieku pełniła funkcję traktu kupieckiego, z przedłużeniem w postaci owalnego placu targowego. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Zakon krzyżacki, trakt ten stał się najważniejszy na całym Głównym Mieście. Od 1331 roku bywa określana w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany jako jedna ulica.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych nią w latach 1457-1552, wzięła się jej nazwa Droga Królewska. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki.

Wygląd ulicy zmieniał się przez wieki. W XIX w. zaczęły z niej znikać przedproża (ostatnie usunięto w roku 1872). Sama ulica i Targ zostały wybrukowane w 1882 roku kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym przez ulicę poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 ulica nosiła nazwę Langgasse.

Po II wojnie światowej ulica Długa została całkowicie zniszczona, a dziś, po odbudowie, stanowi atrakcją turystyczną. Usunięto szyny tramwajów, a na miejscu starych kostek brukowych pojawił się szlifowany granit.

 

Danzig. Jopengasse mit Zeugahaus. No 7 583.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 583 Nadana w dniu: Bez obiegu

W głębi na wprost Wielka Zbrojownia w Gdańsku (niem. Das Große Zeughaus) – nazywana też arsenałem, stanowi najokazalszy świecki budynek manierystycznej zabudowy Gdańska. Inspiracją do powstania stały się Hale Mięsne w Haarlemie.

Rosnące zagrożenie ze strony Szwecji w końcu XVI wieku skłoniło gdańskich mieszczan do przygotowań na wypadek wojny. Odczuwając brak magazynów na produkowany w mieście i okolicach sprzęt wojenny, podjęli decyzję o budowie specjalnego arsenału. Jednak w realizacji projektu nie ograniczono się do wzniesienia magazynu o ściśle użytkowej funkcji.

Zbrojownia została wzniesiona w latach 1602 – 1605. Jest dziełem jednego z najwybitniejszych gdańskich architektów tamtej epoki, Antoniego van Obbergena. Zbudowano ją z drobnej, czerwonej, holenderskiej cegły zdobionej dekoracjami z piaskowca oraz bogatymi złoceniami. Konstrukcja sprawia wrażenie, jakby budynek składał się z czterech, pozornie oddzielnych kamieniczek.

Na fasadzie umieszczono postacie dwóch muszkieterów, chorążego, konstabla i kapitana. Figura z leżącą u jej stóp ściętą głową przedstawia Kozaka, który ściął na rynku lwowskim głowę swego dowódcy, Jana Podkowy, samozwańczego hospodar amołdawskiego, nieuznanego przez króla Stefana Batorego.

Danzig – Artushof. Borse. No 7 582

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 582 Nadana w dniu: Bez obiegu

Dwór Artusa (niem. Artushof)

Gmach usytuowany w centrum Gdańska, przy Długim Targu 44, dawniej miejsce spotkań kupców, ośrodek życia towarzyskiego, później giełda, obecnie oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.

Nazwa została zaczerpnięta z bardzo popularnej w średniowieczu legendy o królu Arturze, symbolu rycerskości i odwagi. Najpierw w Anglii, a potem również w innych krajach germańskich, nazywano jego imieniem domy spotkań rycerstwa i patrycjatu. W Polsce dwory Artusa zakładane i odwiedzane były przez przedstawicieli warstwy mieszczańskiej. Na terenach Rzeczypospolitej powstało kilka dworów, lecz gdański był z nich zdecydowanie najsławniejszy. Był siedzibą kilku bractw, których nazwy wywodziły się od ław. Najznamienitsze z nich to ława św. Rajnolda, św. Jerzego, Malborska, Trzech Króli oraz Ławników. Bractwa gromadziły elitę Gdańska – przedstawicieli patrycjatu i bogatego mieszczaństwa, dla rzemieślników, kramarzy oraz wszystkich trudniących się pracą najemną wstęp był surowo zakazany. Bogaci kupcy oraz goście zagraniczni gromadzili się tu wieczorami, wnosząc z góry opłatę za wypijane trunki (w XVII w. w wysokości 3 szylingów). Początkowo, przynajmniej teoretycznie, omawianie interesów na terenie Dworu było zakazane, do tego celu służył plac przed budynkiem. Wieczory we Dworze urozmaicane były różnymi występami – muzyków, śpiewaków, linoskoczków, kuglarzy. Mimo oficjalnego zakazu, goście często spędzali czas na hazardzie, grze w kości i karty, bardzo popularne były też różnorodne zakłady. Mimo że na co dzień podawano tam jedynie trunki, uzupełniane niewielkimi zakąskami, to co jakiś czas wyprawiano wspaniałe uczty, trwające nawet po kilka dni. Zwłaszcza pod koniec XVII w. uczty wyprawiane z coraz większym przepychem, zaczęły się przeradzać w całonocne pijatyki. Pojawiało się coraz więcej skarg na rozluźnienie obyczajów panujące we Dworze. Jednak nie tylko spotkania towarzyskie odbywały się we Dworze. W XVII w. pojawili się tu księgarze, prezentujący książki drukowane w Gdańsku, oraz stoiska malarzy – nie zostali oni objęci zakazem wstępu dla innych handlarzy.

Czasy rozkwitu Dworu przypadają na wiek XVI i XVII, ale jego historia sięga znacznie wcześniej. Nazwa budynku „curia regis Artus” (dwór króla Artusa), wzniesionego w Gdańsku w latach 1348-1350, pojawiła się pierwszy raz w 1357 r. w miejskim zapisie o czynszu gruntowym z 1350 r. Kolejny budynek wzniesiono być może w 1379 r. Na jego ślady natrafiono prawdopodobnie podczas badań archeologicznych w 1991 r. (por. Gdańsk wczesnośredniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, Gdańsk 1998, s. 200). Ten budynek gdańskiego Dworu spłonął w roku 1476. Odbudowano go w kilka lat później, a w 1552 r. otrzymał nową fasadę, raz jeszcze przekształconą w 1617 r. przez Abrahama van den Blocke. Budynek ozdobiono wspaniałymi posągami starożytnych bohaterów (Scypion Afrykański, Temistokles, Kamillus, Juda Machabeusz) powyżej alegoriami siły i sprawiedliwości, a na szczycie posągiem Fortuny. Po obu stronach portalu umieszczono medaliony z popiersiami Zygmunta III Wazy oraz jego syna, wtedy jeszcze królewicza Władysława.

Danzig – Artushof. Borse. No 7 582.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 582 Nadana w dniu: Bez obiegu

Dwór Artusa (niem. Artushof)

Gmach usytuowany w centrum Gdańska, przy Długim Targu 44, dawniej miejsce spotkań kupców, ośrodek życia towarzyskiego, później giełda, obecnie oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.

Nazwa została zaczerpnięta z bardzo popularnej w średniowieczu legendy o królu Arturze, symbolu rycerskości i odwagi. Najpierw w Anglii, a potem również w innych krajach germańskich, nazywano jego imieniem domy spotkań rycerstwa i patrycjatu. W Polsce dwory Artusa zakładane i odwiedzane były przez przedstawicieli warstwy mieszczańskiej. Na terenach Rzeczypospolitej powstało kilka dworów, lecz gdański był z nich zdecydowanie najsławniejszy. Był siedzibą kilku bractw, których nazwy wywodziły się od ław. Najznamienitsze z nich to ława św. Rajnolda, św. Jerzego, Malborska, Trzech Króli oraz Ławników. Bractwa gromadziły elitę Gdańska – przedstawicieli patrycjatu i bogatego mieszczaństwa, dla rzemieślników, kramarzy oraz wszystkich trudniących się pracą najemną wstęp był surowo zakazany. Bogaci kupcy oraz goście zagraniczni gromadzili się tu wieczorami, wnosząc z góry opłatę za wypijane trunki (w XVII w. w wysokości 3 szylingów). Początkowo, przynajmniej teoretycznie, omawianie interesów na terenie Dworu było zakazane, do tego celu służył plac przed budynkiem. Wieczory we Dworze urozmaicane były różnymi występami – muzyków, śpiewaków, linoskoczków, kuglarzy. Mimo oficjalnego zakazu, goście często spędzali czas na hazardzie, grze w kości i karty, bardzo popularne były też różnorodne zakłady. Mimo że na co dzień podawano tam jedynie trunki, uzupełniane niewielkimi zakąskami, to co jakiś czas wyprawiano wspaniałe uczty, trwające nawet po kilka dni. Zwłaszcza pod koniec XVII w. uczty wyprawiane z coraz większym przepychem, zaczęły się przeradzać w całonocne pijatyki. Pojawiało się coraz więcej skarg na rozluźnienie obyczajów panujące we Dworze. Jednak nie tylko spotkania towarzyskie odbywały się we Dworze. W XVII w. pojawili się tu księgarze, prezentujący książki drukowane w Gdańsku, oraz stoiska malarzy – nie zostali oni objęci zakazem wstępu dla innych handlarzy.

Czasy rozkwitu Dworu przypadają na wiek XVI i XVII, ale jego historia sięga znacznie wcześniej. Nazwa budynku „curia regis Artus” (dwór króla Artusa), wzniesionego w Gdańsku w latach 1348-1350, pojawiła się pierwszy raz w 1357 r. w miejskim zapisie o czynszu gruntowym z 1350 r. Kolejny budynek wzniesiono być może w 1379 r. Na jego ślady natrafiono prawdopodobnie podczas badań archeologicznych w 1991 r. (por. Gdańsk wczesnośredniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, Gdańsk 1998, s. 200). Ten budynek gdańskiego Dworu spłonął w roku 1476. Odbudowano go w kilka lat później, a w 1552 r. otrzymał nową fasadę, raz jeszcze przekształconą w 1617 r. przez Abrahama van den Blocke. Budynek ozdobiono wspaniałymi posągami starożytnych bohaterów (Scypion Afrykański, Temistokles, Kamillus, Juda Machabeusz) powyżej alegoriami siły i sprawiedliwości, a na szczycie posągiem Fortuny. Po obu stronach portalu umieszczono medaliony z popiersiami Zygmunta III Wazy oraz jego syna, wtedy jeszcze królewicza Władysława.

Danzig. Das Landeshaus. No 7 581.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 581 Nadana w dniu: 25.08.1910

Tramwaj konny (!) przed siedzibą Volkstagu został gmach przy Neugarten 23(dzisiaj ul. Nowe Ogrody), który został zbudowany w XIX wieku dla potrzeb władz prowincji Prusy Zachodnie  (Provinzialverwaltung – Landeshaus).

Po II wojnie światowej znacznie uszkodzony budynek został rozebrany.

Obecnie znajduje się tam parking oraz jedna jezdnia poszerzonej ulicy 3 Maja.

Danzig. Rathaus u. Marienkirche. No 7 580.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 580 Nadana w dniu: 03.04.1901

Długi Targ – reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską.

W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.

W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tę drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tą część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.

Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będącymi jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.

Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.

W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.

 

 

Danzig. Rathausu. Marienkirche. No 7 580.

Wydawca: Kunstanstalt Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 580 Nadana w dniu: 18.05.1902

Długi Targ – reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską.

W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.

W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tę drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tą część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.

Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będącymi jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.

Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.

W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.

 

 

Danzig. Hohes Thor u. Stockturm. No 7 579.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 579 Nadana w dniu: 19.04.1906

 

Brama Wyżynna, dawniej także „Brama Wysoka” (niem. das Hohe Tor) – renesansowa brama miejska w Gdańsku, obecnie przy głównej trasie samochodowej (ulice Okopowa i Wały Jagiellońskie).

Do 1895 znajdowała się w ciągu szesnastowiecznych fortyfikacji, pomiędzy Bastionem św. Elżbiety i Bastionem Karowym oraz stanowiła główną bramę wjazdową do miasta, otwierającą ciąg tzw. Drogi Królewskiej.  Bramę zbudował do 1588 Willem van den Blocke. W dwudziestowiecznej literaturze rozpowszechnił się pogląd, że Bramę Wyżynną wybudował w latach 1574-1576 Hans Kramer, a następnie w latach 1587-1588 miała ona zostać oblicowana piaskowcem (rustykowana) przez W. van den Blocke’a. Franciszek Krzysiak wykazał, że jest to nieporozumienie – w rzeczywistości Kramer wybudował jedynie tzw. bramę wewnętrzną, która istniała do 1878, a następnie została wyburzona.       Masywna forma bramy nawiązywała do bram miejskich w Antwerpii (Sint-Jorispoort – Brama św. Jerzego z 1543-45, Kipdorppoort z 1550), opartych na wzorach włoskich. W przyziemiu cztery zdwojone pilastry toskańskie flankują trzy półkoliście zamknięte przeloty – środkowy, najwyższy, przeznaczony był dla ruchu kołowego, dwa boczne dla ruchu pieszego. Ta kondygnacja jest oblicowana rustyką z piaskowca, którego ciosy ozdobione zostały głęboko rytym ornamentem roślinnym. Górna kondygnacja, która musiała zakrywać uniesioną bronę środkowego przelotu, ozdobiona jest fryzem heraldycznym z trzema silnie wypukłymi herbami: pośrodku Rzeczypospolitej, po prawej Gdańska, po lewej Prus Królewskich. Fryz jest podzielony płaskimi, nieklasycznymi pilastrami, które kontynuują podziały pionowe dolnej kondygnacji i znajdują przedłużenie na attyce w rzeźbach czterech lwów. Całość nakryta jest płaskim dachem czterospadowym.

Na fasadzie znajdują się ponadto sentencje łacińskie:

  • Sapientissime fiunt quae pro Republica fiunt – „Najmądrzej dzieje się wszystko, co się dzieje dla Rzeczypospolitej”
  • Iustitia et Pietas duo sunt Regnorum omnium Fundamenta – „Sprawiedliwość i pobożność to dwie podstawy wszystkich królestw”, lub też jeśli przeczytamy tylko dolną linię – Rum omnium Fundamenta – „Rum podstawą wszystkiego”, co uznawane jest za typowy ówczesny gdański humor.
  • Civitatib.(us) haec optanda bona maxime Pax Libertas et Concordia – Dobra najbardziej dla państw pożądane to pokój, wolność, zgoda

Napisy, cyfry i herby były dawniej obficie złocone.

Na elewacji wschodniej, zwróconej ku Katowni, znajduje się płaskorzeźbiony herb Cesarstwa Niemieckiego, dodany w 1884.

Przed bramą znajdował się most zwodzony (właściwie trzy kładki: środkowa szeroka i dwie boczne, węższe), przerzucony nad fosą.   Projekt budowlany został zatwierdzony przez Radę Miasta w 1586. Ukończona w 1588, przez 290 lat brama istniała w niezmienionej formie. W 1861 fasada została poddana pracom restauracyjnym (ich śladem jest data umieszczona w kilku miejscach). W 1878 postanowiono zwiększyć przepustowość przejazdu – brama wewnętrzna została wyburzona, a po obu stronach bramy van den Blocke’a wybito w wałach dodatkowe przejazdy. Ponadto most zwodzony nad fosą zastąpiono stałą groblą. W 1884 oblicowano całość bramy rustyką (która wcześniej istniała tylko na elewacji zachodniej) i dodano fryz z herbem na wschodniej elewacji. W 1895 wały zostały całkowicie zniesione, a fosa zasypana. Do wolno stojącego budynku bramy przeniesiono w 1903 odwach i w związku z tym zamknięto przejazdy. Po demilitaryzacji Gdańska w 1920 pomieszczenia po odwachu zajęło biuro podróży Norddeutscher Lloyd. W 1945 uszkodzony został głównie wystrój rzeźbiarski bramy.

Wieża Więzienna (niem. Stockturm) – powstała jako element obwarowania Głównego Miasta w Gdańsku. Razem z Katownią i łączącą je tzw. Szyją stanowi zespół przedbramia (barbakan) ul. Długiej.

Fundamenty Wieży Więziennej pochodzą z początku XIV wieku. Pierwszy etap budowy jest dziełem budowniczego miejskiego, Henryka Ungeradina. Wzniósł on przed Bramą Długouliczną wieżę z ostrołukowym przejazdem i prostokątnym dziedzińcem. Kolejne nadbudowy pochodzą z lat 1379–1382 i 1416–1418. Najwyższą kondygnację z arkadami o kształcie „oślego grzbietu” wzniósł Henryk Hetzel. Michał Enkinger zwieńczył wieżę dachem namiotowym i czterema smukłymi wieżyczkami narożnymi. Dach ten spłonął w roku 1577 podczas oblężenia Gdańska przez wojska Stefana Batorego.

W roku 1594 Antoni van Obberghen przebudował wieżę, wieńcząc ją barokowym hełmem. Gdy w roku 1604 wieża straciła swoje znaczenie jako element fortyfikacji Gdańska, przeznaczono ją wraz z Katownią i Szyją na więzienie. Na wschodniej elewacji Wieży Więziennej umieszczono pręgierz, miejsce wielu egzekucji.

 

Danzig. Langemarkt. No 7 578.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 578 Nadana w dniu: 13.08.1902

                                                                                                                                                                                                                  

Długi Targ – reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską.  W głębi Brama Zielona.

W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.

W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tę drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tą część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.

Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będącymi jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.

Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.

W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.

 

 

 

Poniżej trzecie wydanie tej samej pocztówki. Nadana 31.08.1906

 

 

 

Danzig. Langemarkt. No 7 578.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 578 Nadana w dniu: 24.12.1912

Długi Targ – reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską.  W głębi Brama Zielona.

W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.

W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tę drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tą część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.

Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będącymi jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.

Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.

W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.

Neufahrwasser. No 7 577.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 577 Nadana w dniu: Bez obiegu

Dawniejsza, niemiecka nazwa dzielnicy „Neufahrwasser” pochodzi od Neues Fahrwasser, czyli „nowy tor wodny” i w XVIII wieku oznaczała pierwotnie akwen pomiędzy wybrzeżem w Nowym Porcie a wyspą w miejscu dzisiejszego półwyspu Westerplatte, obecny Kanał Portowy. Nazwę tę przeniesiono następnie na powstającą od 1772, położoną nad Kanałem Portowym osadę. W języku polskim pod koniec XIX wieku zaczęto używać nazwy w brzmieniu Nowyport lub Nowy Port, co dobrze określało dzielnicę w stosunku do „starego” portu Gdańska położonego na Motławie.

Coraz większy tonaż budowanych statków oraz niski stan rzek Wisły i Motławy spowodował konieczność przebudowy portu gdańskiego (na Motławie) jednakże już w 1807 okazało się, że port w Gdańsku będzie zbyt mały. Spowodowało to wzrost znaczenia portu w Nowym Porcie, który mógł przyjmować znacznie większe jednostki. W 1812, podczas wojen napoleońskich, na teren państwa pruskiego wkroczyli Rosjanie, oblegając w styczniu 1813 Nowy Port, broniony przez wojska francuskie. Osada wyszła z oblężenia zrujnowana, po wojnie jednak nastąpił wielki rozwój osady, a w szczególności portu.

Danzig. Kaiserliche Werft. No 7 576.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 576 Nadana w dniu: 19.02.1902

Kaiserliche Werft w Gdańsku – (Stocznia Cesarska) była jedną z pierwszych nowoczesnych stoczni produkujących okręty wojenne w Niemczech.

Z lewej strony widoczne dwa okrety. Ten z  jednym pasem na kominie to SMS Wespe a z trzema SMS Natter.

Początki stoczni sięgają 1844, kiedy rząd to Królestwa Prus wykupił ziemię po obu brzegach Martwej Wisły w celu bazowania tam swojej floty, składającej się wówczas z jednego okrętu „Amazone”.

Przed 1918 stocznia była jednym z głównych ośrodków budowy okrętów podwodnych dla niemieckiej floty cesarskiej. Przed zakończeniem I wojny światowej zbudowano w niej 46 U-Bootów.

Po upadku monarchii w Niemczech i zakończeniu I wojny światowej, stocznia zmieniła nazwę na Danziger Werft (Stocznia Gdańska). Znalazła się następnie na terenie Wolnego Miasta Gdańska i od 1921 została objęta zakazem Ligi Narodów produkcji materiałów wojennych na terenie miasta, co podkopało jej możliwości rozwoju. Jako niemiecki zakład państwowy podlegała wywłaszczeniu i od października 1919 prowadzona była przez miasto, po czym w 1922 została przekształcona w międzynarodową spółkę akcyjną. Po 30% akcji miały w niej firmy brytyjska i francuska, a po 20% akcji miały: polski Bank Handlowy w Warszawie i gdański bank Danziger Privat Aktienbank. Spółka używała nazwy międzynarodowej The International Shipbuilding and Engineering Company Limited, ale używano też niemieckiej nazwy Danziger Werft und Eisenwerkstatten AG, po polsku Stocznia Gdańska. Stocznia budowała początkowo głównie małe statki, jak holowniki i małe parowce towarowe, a dopiero w latach 1929-1931 otrzymała zamówienia na kilka większych statków.

Po wybuchu II wojny światowej i wcieleniu Gdańska do Niemiec, stocznia została przejęta 30 sierpnia 1940 przez państwo, pod nazwą Danziger Werft AG. W czasie wojny budowano w niej głównie U-Booty (ogółem 42 okręty typu VIIC).

W marcu 1945 Gdańsk został opanowany przez żołnierzy radzieckich. Wyposażenie stoczni było w części uszkodzone na skutek działań wojennych i plądrowania, lecz już latem 1945 została przekazana władzom polskim i od lipca rozpoczęto tam prace. Stocznia została przemianowana na Stocznię Nr 1. 19 października 1947 połączono ją ze Stocznią Nr 2 (dawną Stocznią Schichaua) i utworzono Stocznię Gdańską.

Danzig. Kommandantur. No 7 575.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 575 Nadana w dniu: 13.01.1902

Nowy Ratusz w Gdańskuneorenesansowy reprezentacyjny pałacyk wzniesiony w latach 18981901 przy ówczesnej ulicy Elizabethwall (obecnie Wały Jagiellońskie 1), obecnie siedziba Rady Miasta Gdańska, pełniąca również funkcję reprezentacyjną – udzielane są tu śluby. Znany potocznie jako Stary Żak ze względu na fakt, że dawniej był siedzibą Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”.

Kompleks budynków, znanych jako Generalkommando, został zbudowany jako siedziba dowództwa pruskiego garnizonu w Gdańsku. Składał się z pałacyku, budynku stajennego, nie zachowanej do dziś oficyny i parku o powierzchni 1,8 ha.

Budynek został wpisany do rejestru zabytków 17 kwietnia 1972, a w 1993 do rejestru dopisano stajnię, mur i park wchodzące w skład kompleksu. Obecnie obiekt znajduje się w rejestrze jako „Zespół Komendantury Garnizonu Pruskiego (d. Klub Studencki Żak) – ob. Ratusz (budynek główny, stajnia, mur ceglany, park)”.

Na przestrzeni lat budynek miał wielu użytkowników. Byli to kolejno:

 

Danzig. Marienkirche. No 7 573.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 573 Nadana w dniu: 12.04.1902

Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, w skrócie Kościół Mariacki (pot. Korona miasta Gdańska)

Historyczna fara Głównego Miasta w Gdańsku, pełniąca funkcję kościoła katolickiego i ewangelickiego (w latach 1572-1945), od 1986 konkatedra diecezji gdańskiej, która w 1992 stała się archidiecezją. Kościół jest dedykowany Najświętszej Marii Panny, nosi wezwanie Wniebowzięcia NMP. Położony jest na placu między ulicami Piwną (fragment widoczny z lewej strony)  i Chlebnicką, a Św. Ducha. Od strony Motławy bezpośrednio do jednej z bram świątyni prowadzi ul. Mariacka. Kościół Mariacki jest największą świątynią na świecie zbudowaną z cegły. Jej charakterystyczna sylwetka, której akcentami są masywna zachodnia wieża dzwonna i smukłe narożne wieżyczki tworzy dominantę w panoramie miasta. Zbudowany w latach 1346-1506 kościół jest przykładem gotyku ceglanego, odmiany stylu w architekturze gotyckiej upowszechnionego w krajach basenu Morza Bałtyckiego. Pomimo burzliwych dziejów, świątynia zachowała historyczną formę architektoniczną co poświadcza ikonografia sięgająca XVI wieku oraz bogaty wystrój wnętrza, który tworzą liczne dzieła średniowieczne (m.in. Piękna Madonna Gdańska, Pietà, Ołtarz Koronacji Marii, ołtarz Św. Barbary, Tablica Dziesięciorga Przykazań, zegar astronomiczny) i nowożytne (zespół obrazów i epitafiów z XVI-XVIII stuleci).

Danzig. Marienkirche. No 7 573.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 573. Nadana w dniu: 21.09.1912

Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, w skrócie Kościół Mariacki (pot. Korona miasta Gdańska)

Historyczna fara Głównego Miasta w Gdańsku, pełniąca funkcję kościoła katolickiego i ewangelickiego (w latach 1572-1945), od 1986 konkatedra diecezji gdańskiej, która w 1992 stała się archidiecezją. Kościół jest dedykowany Najświętszej Marii Panny, nosi wezwanie Wniebowzięcia NMP. Położony jest na placu między ulicami Piwną (fragment widoczny z lewej strony)  i Chlebnicką, a Św. Ducha. Od strony Motławy bezpośrednio do jednej z bram świątyni prowadzi ul. Mariacka. Kościół Mariacki jest największą świątynią na świecie zbudowaną z cegły. Jej charakterystyczna sylwetka, której akcentami są masywna zachodnia wieża dzwonna i smukłe narożne wieżyczki tworzy dominantę w panoramie miasta. Zbudowany w latach 1346-1506 kościół jest przykładem gotyku ceglanego, odmiany stylu w architekturze gotyckiej upowszechnionego w krajach basenu Morza Bałtyckiego. Pomimo burzliwych dziejów, świątynia zachowała historyczną formę architektoniczną co poświadcza ikonografia sięgająca XVI wieku oraz bogaty wystrój wnętrza, który tworzą liczne dzieła średniowieczne (m.in. Piękna Madonna Gdańska, Pietà, Ołtarz Koronacji Marii, ołtarz Św. Barbary, Tablica Dziesięciorga Przykazań, zegar astronomiczny) i nowożytne (zespół obrazów i epitafiów z XVI-XVIII stuleci).

Zoppot. Adlerhorst. No 7 027.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 027 Nadana w dniu: 06.07.1906

Klif Orłowski

Klif Orłowski to jeden z najbardziej malowniczych fragmentów polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego. Zbudowany z gliny morenowej brzeg Kępy Redłowskiej rozciąga się na długości 650 metrów. Ponieważ wciąż znajduje się pod wpływem działania wiatru i morskich fal, zmienia wygląd co roku. Klif można podziwiać zarówno z plaży – piękna trasa spacerowa prowadzi z Gdyni do Sopotu, jak i z jego szczytu, skąd rozpościera się niesamowity widok na osuwiska, molo orłowskie i Bałtyk, który widziany z tej wysokości nabiera niespotykanej barwy.

Ponieważ w okresie przed II Wojną Światową granica pomiędzy Polską a Wolnym Miastem Gdańsk znajdowała się na północ od Klifu Orłowskiego i Klif znajdował się w granicach Wolnego Miasta Gdańsk to tym samym położenie Klifu wiązano z Sopotem.

„Echo Gdańska” nr 132  z dnia 12.06.1927 roku pisało:

 

 

 

Danzig. Fischmarkt. No 4 068.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 4068

Targ Rybny (niem. Fischmarkt) – plac targowy w Gdańsku. Położony jest w północno-zachodnim narożniku Głównego Miasta, nad Motławą, w pobliżu dawnego zamku krzyżackiego.

Początkowo Targ Rybny był otwarty od strony Motławy, ale już w 1448 oddzielono go od rzeki murem, w którym istniała jedna furta (później zwana Bramą Tobiasza, obecnie nieistniejąca). W 1482 powstała nowa brama, zwana dziś Straganiarską. Stopniowo mur pomiędzy bramami i od Bramy Tobiasza do Baszty Łabędź został obudowany domami tak, że Targ Rybny został podzielony na dwie części: położoną nad wodą, zwaną Rybackim Pobrzeżem (gdzie koncentrował się handel rybami) oraz odciętą od wody część, zwaną żartobliwie „kartoflanym Targiem Rybnym” (Kartoffel-Fischmarkt albo Bulwen-Fischmarkt).

Po zniszczeniach w 1945, odbudowano jak dotąd tylko część pierzei Targu Rybnego, obecnie jest on więc znów otwarty od strony Motławy. Nie powrócił jednak do swojej historycznej roli.

Poniżej pocztówka z tym samum motywem i wydana przez tego samego autora – Louis Glaser (Wydana: Leipzig;  Numer: 7 591;  Nadana w dniu: 26.08.1904)

Danzig. Milchkannenturm. No 3 611.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 3 611 Nadana w dniu: 25.08.10

Dla obrony Wyspy Spichrzów od strony wschodniej wzniesiono w XV i XVI w. Stągwie Mleczne – bramę chronioną masywnymi wieżami. Północna, owalna wieża ze stożkowym hełmem przypomina kształtem starą bańkę na mleko (stąd nazwa), południową, starszą nazywano żartobliwie Dzbankiem Śmietanki. Większa baszta ma 28 m wysokości i 13 m średnicy i była zaplanowana do prowadzenia ostrzału armatniego. Mniejsza baszta, nazywana Stągiewką, służyła do flankowania przejazdu.

Jedyną dekorację bramy stanowią herby Polski, Prus Królewskich oraz Gdańska. Brama została zniszczona w czasie działań wojennych 1945 r.

 

 

 

Zoppot. Eingang zu den Badern, Restaurant u Cafe. No 2 924.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig 1904 Numer: 2 924 Nadana w dniu: 20.05.1907

Łazienki Północne wzniesiono w roku 1903 r. według projektu Paula Puchmullera.

Resztki dawnego budynku były widoczne jeszcze jakiś czas po wojnie, przebudowane w latach 1967-72.

O Łazienkach tak pisał w 1921 r. Mieczysław Orłowicz: Cokolwiek większe Łazienki Północne (Nordbad), które mają 340 kabin, basen pływacki i kąpiele słoneczne. W wodzie i na brzegu przyrządy gimnastyczne i sportowe. Kąpiele są oddzielne dla pań i panów i między niemi kąpiele wspólne, zwane familijnemi (Familienbad). W gmachu środkowym urządzono restaurację, gdzie goście kąpielowi spędzają całe popołudnia przypatrując się wesołym zabawom w kąpielach wspólnych przypominające Ostendę, nadto istnieją tu łaźnie dla ciepłych kąpieli we wannach otwarte latem i zimą, mające 60 kabin. Wydają one kąpiele z wody słonej i słodkiej, i wszelkie gatunki kąpieli lekarskich (borowinowa, świetlne, słone, żelazne, elektryczne i t.d.). Do środków leczniczych stosowanych w Sopotach należy też wdychiwanie morskiego powietrza, w którym to celu rano wyjeżdża jeden ze statków na pełne morze, gdzie stoi przez cztery godziny, a jego pasażerowie uprawiają przez ten czas werandowanie na pokładzie. Dla osób ze służby oraz dla miejscowej ludności robotniczej i dzieci szkolnych są specjalne kąpiele bezpłatne (Mägde und Männerfreibad), ale trzeba mieć kartę wejścia, którą otrzymuje się w ratuszu.

Danzig. Grunes Thor mit aufgezogener Brucke. No 1 904.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig 1904 Numer: 1 904 Nadana w dniu: 21.09.1904

Most Krowi (niem. Kuhbrücke, łac. Pons Pecorum) – most w Gdańsku, na rzece Motławie. Łączy ulicę Ogarną, poprzez Bramę Krowią (zachodni przyczółek), z Wyspą Spichrzów(wschodni przyczółek).

Most Krowi wziął swoją nazwę od bydła, przepędzanego przez niego na wypas w rejonach dzisiejszego Dolnego Miasta. Od jego funkcji wzięła nazwę także Brama Krowia, otwierająca przejście przez most.

Do II wojny światowej był to most zwodzony. Powojenna odbudowa odebrała mu tę funkcję.

Hela. Leuchtturm. No 1 061.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 1 061 Nadana w dniu: 19.08.1904

 

Latarnia Morska Hellatarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona w mieście Hel, na końcu Mierzei Helskiej.

Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Jastarnia a Latarnią Morską Gdańsk Port Północny.

Pierwszą latarnię morską na Helu wybudowano już w roku 1826, a jej otwarcie miało miejsce dnia 1sierpnia 1827 roku. Wieża latarni miała przekrój okrągły, o wysokości 42 metrów. Była ona zasilana olejem rzepakowym. W 1926 zainstalowano tam lampę naftową (palnik Arganda) z czterema soczewkami. W roku 1929 latarnię otynkowano i pomalowano w biało-czerwone pasy. W 1938 zainstalowano na latarni żarówkę elektryczną o mocy 3000 W. W czasie obrony Helu, latarnia została wysadzona w powietrze 19 września 1939 roku przez polskich saperów, dla utrudnienia celowania niemieckiej artylerii. W roku 1942, w czasie okupacji niemieckiej latarnię odbudowano. W roku 2001 latarnia przeszła remont.

Latarnię z 1942 roku wybudowano około 10 metrów na południowy wschód od fundamentu pierwszej latarni z lat 1826–1939. Do czasu remontu z 2001 roku, miejsce po fundamencie starej latarni było oznaczone kwietnikiem w betonowym murku, o zarysie fundamentu starej latarni, na trawniku przed nową latarnią. W ramach remontu w 2001 roku usunięto kwietnik, prowadząc przez niego nowy chodnik z kostki betonowej. Oznaczenia śladu po fundamencie latarni z 1826 roku wysadzonej w 1939 roku nie zachowano.

1 lipca 1928 latarnię odwiedził marszałek(Józef Piłsudski ), co upamiętnia tablica wmurowana w ścianę latarni 1 lipca 1999 roku przez stowarzyszenie „Przyjaciele Helu”.

Za: http://pl.wikipedia.org

Danzig. Krahntor. No 519.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 519 Nadana w dniu: 06.03.1911

Żuraw (niem. Krantor) – zabytkowydźwig portowy Gdańska, usadowiony pomiędzy pylonami Bramy Szerokiej nad Motławą.

Brama Szeroka (jedna z tzw. bram wodnych Głównego Miasta) istniała już w 1363, a z 1367 zachowała się łacińska wzmianka o dźwigu (caranum).

W obecnym kształcie żuraw zbudowano w latach 1442-1444. Służył przede wszystkim jako urządzenie portowe do załadunku towarów (głównie piwa) i balastu na statki, oraz do stawiania ich masztów. Urządzenie było w stanie podnieść ciężar czterech ton, na wysokość jedenastu metrów. Mechanizmem są dwa bębny o średnicy około sześciu metrów. Jako siłę napędową wykorzystywano ludzi stąpających wewnątrz tych bębnów (tzw. kół deptakowych).

Żuraw został podpalony w 1945, gdy miasto zdobyła Armia Czerwona. Ocalały mury okalające drewnianą konstrukcję. Po II wojnie światowej zrekonstruowano część drewnianą.

Danzig. Blick auf New Danzig. No 513.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig 1904 Numer: 513 Nadana w dniu: 24.06.1916

Widok na Dworzec Główny oraz na dzisiejsze Wały Jagiellońskie a przedwojenną ulice Stadgraben. Po prawej widoczna wieża kościoła Św. Elżbiety.

Około 1867 w rejonie dzisiejszego Dworca Głównego zbudowano niewielki, prowizoryczny dworzec pasażerski „Brama Wyżynna”. Dostęp do niego był jedynie od zachodu, od strony położonej wyżej tzw. „Promenady” (ul. 3 Maja). Od wschodu dworzec od miasta oddzielała jeszcze fosa nowożytnychfortyfikacji Gdańska. Dworzec można było zacząć rozbudowywać dopiero po zasypaniu starej fosy i zlikwidowaniu zachodnich bastionów.

Oficjalna nazwa inwestycji brzmiała: „Rozbudowa dworca Gdańsk Brama Wyżynna”, a na jej realizację przeznaczono specjalną ustawą kwotę 5 milionów marek.

Reprezentacyjny i przestronny Dworzec Główny został wybudowany w latach 1894-1900, w stylu tzw. „gdańskiego renesansu” wg projektu Aleksandra Ruedella, Paula Thoemera i Georga Cuny’ego. Jest zlepkiem eklektycznych form renesansu i baroku. Gmach dworca i wieżę zbudowano z cegły i bogato ozdobiono piaskowcem z Wartkowic. Uroczyste otwarcie dworca miało miejsce 30 października 1900 r. Główny gmach zwany był wówczas „budynkiem powitalnym” (Empfangsgebäude). Wieża o wysokości 50 m (z zegarami) została zbudowana w latach 1900-1903. Spełniała funkcję ukrytej, wkomponowanej w zabudowę wieży ciśnień, do czasu zelektryfikowania kolei. Tarcze zegarowe (o średnicy 3,25 m) umieszczone zostały na wysokości 25,6 m.

Układ dworca odpowiadał najnowszym ówcześnie osiągnięciom i wymogom. Wyposażony został w dużą halę recepcyjną z kasami, przechowalnię bagażu, budki telefoniczne, urząd telegraficzny, komisariat policji, poczekalnie wspólną dla klas I i II, oraz osobne dla III i IV klasy, umywalnię, toaletę męską oraz damską i bufet.

Wybudowanie dworca spowodowało zmiany w tej części miasta. Okolice w pobliżu stały się terenami atrakcyjnymi dla inwestorów, przede wszystkim branży hotelarskiej. Jednak już niedługo po uruchomieniu wskazywano na jego niefortunną lokalizację między miastem, a Górą Gradową, w wyniku której niemożliwa była jego rozbudowa w miarę zwiększających się potrzeb miasta.

W 1945 został podpalony, a po II wojnie światowej odrestaurowany. Wieża uniknęła spalenia.

Gruss aus Hela.

Wydawca: R. Th. Kuhn Wydana: Danzig Nadana w dniu: Bez obiegu Fotografię wykonał: Rudolf Theodor Kuhn

S.S. „Drache” przy nabrzeżu portu Hel.  Parowiec zbudowała w  1865 gdańska stocznia  J.W.Klawittera. Służył do okolo 1915 roku.

Westerplatte. Dampfer Anlegeplatz.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: ?? Nadana w dniu: 05.07.1902

W 1835 r. Martin Krüger jako pierwszy otworzył na Westerplatte zakład kąpielowy wraz z restauracją. Goście mogli dojechać z Gdańska statkami parowymi, jak również powozami z Brzeźna i poprzez Kanał Portowy na kąpielisko. Zamknięcie wschodniego ujścia między Wisłoujściem a Westerplatte i powstanie półwyspu przyczyniło się do szybkiego rozwoju kurortu.

Pod koniec XIX wieku było to już znane kąpielisko. Na początku sezonu, w czerwcu 1891 roku, Gazeta Gdańska informowała: „Pomiędzy Gdańskiem a Westerplatte i odwrotnie chodzą, począwszy od godziny 3 i pół po południu codziennie parowce co pół godziny bez zatrzymania się na stacyach, a tylko odchodzący o godzinie 2 i pół od bramy św. Jana parowiec oraz parowce odchodzące w pełnych godzinach przystawają na stacyach.”

Danzig. Frauengasse.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Nadana w dniu: 15.02.1902

Ulica Mariacka (Frauengasse, Panieńska).

Łacińskie określenia w rodzaju: ‚platea dominae Mariae’ bądź ‚platea dominae nostrae’, pochodzące z roku 1350, były bezpośrednim nawiązaniem do świątyni Najświętszej Marii Panny, której część ołtarzowa wieńczy zachodnią pierzeję i wylot tej właśnie ulicy.

Prawdopodobnie w połowie XIV wieku, ze względu na podmokłe bagniste tereny nie mogła jeszcze ulica Mariacka przebiegać od kościoła aż do samej Motławy. Stało się tak zapewne z chwilą wybudowania Bramy Mariackiej, na temat, której pierwsze wzmianki mamy z roku 1484. Bramy, dodajmy, przyozdobionej z obu stron granitowymi płytami z ową triadą herbów: Polski, Gdańska, i Prus Królewskich.

Jeszcze w wiekach średnich znajdowały się tu liczne warsztaty szewskie, co potwierdzają wykopaliska. Istniały tu również ciągnące się w stronę ulicy św. Ducha ławy miejskie, tzw. jatki. Zaś pod koniec wieku XVI słynny architekt Antoni van Obbeerghen wzniósł tuż przy wspomnianej gotyckiej bramie wodnej jeden z najbardziej niezwykłych renesansowych budynków gdańskich, wykwintny dom kupiecki należący zrazu do Jana Kopego. Uwagę przyciągał nie tylko swym niezwykłych rozmiarów wykuszem (od strony Motławy), ale i osobliwą wieżyczką służącą ponoć kupcowi do obserwowania statków w porcie.

Na całej długości ulicy Mariackiej, i to po obu jej stronach, ciągną się przedproża. Stanowią sugestywne świadectwo dawnych mieszczan i patrycjuszy, ich smaku artystycznego, szacunku dla sztuki oraz niebywałego kunsztu rzeźbiarskiego (kamieniarka), metaloplastycznego (kraty) i snycerskiego. Same tylko motywy zwierzęce, głównie rzygacze odprowadzające wodę z rynien, tworzą tu jedyny w swoim rodzaju jakże gdański bestiariusz, którego uzupełnienie znajdziemy wysoko na szczytach kamieniczek. Minione wieki, poczynając od gotyku, wycisnęły, więc swe wyraźne piętno nie tylko na fasadach wąskich na ogół domów, lecz przede wszystkim na owych ‚gankach’, pod którymi dawne pomieszczenia piwniczne przekształcono z czasem w niewielkie sklepiki. Lecz nie tylko dla handlu przybywali tu przyjezdni. Zachodzili na Mariacką przede wszystkim za względu na niepowtarzalną scenerię tego zakątka, dla wzruszeń artystycznych i estetycznych, a także po to, by kontemplować – w cieniu wielkiej ‚fary’, dawną świetność Gdańska. Była też i pozostaje od wieków ulica Mariacka miejscem, gdzie spotykali się zakochani.

/Prof. Jerzy Samp/

Neufahrwasser

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Nadana w dniu: Bez obiegu

Widok na zachodni kraniec dworca kolejowego Neufahrwasser (Nowy Port) , mostek nad torami w ciągu ulicy Blizowej, budynek mieszkalny przy tejże ulicy oraz położony już nad Kanałem Portowym „Hotel zu den 7 Provinzen”, a w głębi wejście do portu i latarnię morską z kulą czasu.                                                                                                                                                                                       Fotograf stał prawdopodobnie na dachu zachowanego do dziś budynku przy Olivaerstrasse 33a (zaznaczony literą „A” na poniższym planie).

Widoczna na pocztówce linia kolejowa przebiegała (aż do całkiem niedawna) w pewnym oddaleniu od ul. Oliwskiej.
Żelazny mostek (zachowany jeszcze całkiem długo po wojnie) był w ciągu ulicy Bliesenstrasse (po wojnie: ul. Wysoka, od niedawna pod historyczną nazwą ul. Blizowa).
Budynek mieszkalny zaraz za mostkiem miał adres Bliesenstrasse 1.
Budynek w głębi, nieotynkowany – początkowo Hafenstrasse 27. Za Kaisera był tam” Hotel zu den 7 Provinzen”. Za czasów Wolnego Miasta obiekt został wykupiony przez Polskę. Początkowo miały tam być biura polskiej stacji hydrograficznej i stacja radiotelegraficzna. Od 1930 urządzono tam Dom Polskiego Marynarza (w książce adresowej z 1937, adres był zmieniony na Hafenstrasse 37). Była to placówka z ambicjami kulturalno-oświatowymi, opiekował się nią komandor Tadeusz Ziółkowski.
Ciekawostką jest, że budynek ten, podobnie jak żelazny mostek nad torami, istniał jeszcze jakiś czas po wojnie.

Wykorzystano wiedzę blogowicza „Pumeks” z www.http://forum.dawnygdansk.pl

http://jandaniluk.pl/pl/200-polski-dom-marynarza?fbclid=IwAR1zVBtVdyOUur4wAc8dDL8DeqkfoICUOnxjn34J9Jrl0v158kiGalBwp2M