Neugarten

Nowe Ogrody (niem. Neugarten, kaszb. Glëkowo) – ulica i część dzielnicy Śródmieście w Gdańsku. Ulica Nowe Ogrody jest arterią łączącą Śródmieście m.in. z dzielnicami Siedlce i Suchanino, a także początkiem trasy w kierunku Kartuz.

W Nowych Ogrodach w 1342 powstał szpital św. Gertrudy z kościołem filialnym parafii mariackiej. Pod koniec XIV w. powstały pierwsze ogrody wokół szpitala, od których obszar wziął swoją nazwę.

Nowe Ogrody historycznie dzieliły się na podjednostki Nowe Ogrody I (Wewnętrzne) i Nowe Ogrody II (Zewnętrzne), rozdzielone wałami miejskimi. Nowe Ogrody Wewnętrzne zostały przyłączone w granice administracyjne miasta po usypaniu wałów w 1656, zaś Nowe Ogrody Zewnętrzne prawdopodobnie przyłączono w 1807.

W XIX w. ówczesne Neugarten stało się centrum administracyjnym ze względu na powstanie kompleksu sądowego z więzieniem. W latach 1882-1886 zbudowano gmach pruskiej Nadprezydentury (Oberpräsidium), w którym w latach 1920-39 funkcjonował Senat Wolnego Miasta Gdańska (Neugarten 12-16). Po przeciwnej stronie ulicy stanął w XIX w. gmach władz prowincji Prusy Zachodnie (Provinzialverwaltung-Landeshaus), który z kolei w okresie Wolnego Miasta był siedzibą Volkstagu (Neugarten 23). Oba budynki w trakcie walk o Gdańsk w marcu 1945 zostały znacznie uszkodzone i po wojnie rozebrane.

Chronologia nazwy i numeracja

Do 1945 ulica nosiła niemieckojęzyczną nazwę Neugarten (Nowe Ogrody). Po wojnie ulicę przemianowano na Nowy Świat, a następnie na aleję gen. Świerczewskiego. Do historycznej nazwy powrócono po 1989.

Ulica posiada historyczną, obiegową numerację budynków, niezmienioną od XIX w. Numeracja rozpoczyna się od zachodniego końca ulicy, rośnie wzdłuż południowej pierzei do numeru 12. Najniższym numerem w pierzei północnej jest numer 27 na wschodnim krańcu ulicy – numeracja rośnie w kierunku zachodnim do numeru 37. Numery z zakresu 13-26 są niewykorzystane w wyniku skrócenia ulicy po II wojnie światowej. Wcześniej numery te były przypisane budynkom, na których terenie znajduje się obecnie ul. 3 Maja i wiadukt Hucisko.

 

Danzig.

Wydawca: Gertrud Iwan Wydana: Danzig. Papiergrosshandlung. Hl. Geistgasse 120 Nadana w dniu: Bez obiegu

Danzig. Das Landeshaus. No 7 581.

Wydawca: Louis Glaser Wydana: Leipzig Numer: 7 581 Nadana w dniu: 25.08.1910

Tramwaj konny (!) przed siedzibą Volkstagu został gmach przy Neugarten 23(dzisiaj ul. Nowe Ogrody), który został zbudowany w XIX wieku dla potrzeb władz prowincji Prusy Zachodnie  (Provinzialverwaltung – Landeshaus).

Po II wojnie światowej znacznie uszkodzony budynek został rozebrany.

Obecnie znajduje się tam parking oraz jedna jezdnia poszerzonej ulicy 3 Maja.

Danzig – Landeshaus. No 1 020.

Wydawca: Dr. Trenkler Co. Wydana: Leipzig Numer: 1 020 Nadana w dniu: Bez obiegu

Siedzibą Volkstagu został gmach przy Neugarten 23 (dzisiaj ul. Nowe Ogrody), który został zbudowany w XIX wieku dla potrzeb władz prowincji Prusy Zachodnie  (Provinzialverwaltung – Landeshaus).

Po II wojnie światowej znacznie uszkodzony budynek został rozebrany. Obecnie znajduje się tam parking oraz jedna jezdnia poszerzonej ulicy 3 Maja.

W górnym prawym rogu widoczna reklama esencji octowej produkowanej przez Dr. Fischera z Cassel.

Danzig. Konigl. Regierung – Oberprasidim.

Wydawca: A. Rogorsch Wydana: Danzig, Hundgasse 47 Numer: z152 (?)

Budynek Senatu Wolnego Miasta Gdańska widoczny od strony Błędnika

Siedzibą Senatu przy Neugarten 12-16 (dzisiaj ul. Nowe Ogrody), zbudowany w latach 80-tych XIX wieku na potrzeby władz pruskiej rejencji gdańskiej. Po II wojnie światowej uszkodzony budynek rozebrano. Następnie na jego miejscu powstały gdański Urząd Miejski i nieistniejący wcześniej w tym miejscu odcinek ulicy 3 Maja.

Senat pełnił funkcję najwyższego organu państwowego (głowy państwa) i reprezentował Wolne Miasto Gdańsk w sprawach zewnętrznych, z wyjątkiem sytuacji, w których prawo to przysługiwało Polsce. Posiadał również niektóre kompetencje ustawodawcze. Ponadto od 1 maja 1921 r. przejął obowiązki i kompetencje magistratu gdańskiego, stając się równocześnie organem administracji samorządowej.

Gruss aus Danzig. Kgl. Regierung.

Wydawca: Photograph, Wilhelm Gutzlaf Wydana: Ohra - Danzig 1907 Numer: 1452 Nadana w dniu: Bez obiegu

Budynek Senatu Wolnego Miasta Gdańska

Siedzibą Senatu przy Neugarten 12-16 (dzisiaj ul. Nowe Ogrody), zbudowany w latach 80-tych XIX wieku na potrzeby władz pruskiej rejencji gdańskiej. Po II wojnie światowej uszkodzony budynek rozebrano. Następnie na jego miejscu powstały gdański Urząd Miejski i nieistniejący wcześniej w tym miejscu odcinek ulicy 3 Maja.

Senat pełnił funkcję najwyższego organu państwowego (głowy państwa) i reprezentował Wolne Miasto Gdańsk w sprawach zewnętrznych, z wyjątkiem sytuacji, w których prawo to przysługiwało Polsce. Posiadał również niektóre kompetencje ustawodawcze. Ponadto od 1 maja 1921 r. przejął obowiązki i kompetencje magistratu gdańskiego, stając się równocześnie organem administracji samorządowej.

Danzig – Regierung.

Wydawca: Brak Nadana w dniu: 06.01.1905

Budynek Senatu Wolnego Miasta Gdańska

Siedzibą Senatu przy Neugarten 12-16 (dzisiaj ul. Nowe Ogrody), zbudowany w latach 80-tych XIX wieku na potrzeby władz pruskiej rejencji gdańskiej. Po II wojnie światowej uszkodzony budynek rozebrano. Następnie na jego miejscu powstały gdański Urząd Miejski i nieistniejący wcześniej w tym miejscu odcinek ulicy 3 Maja.

Senat pełnił funkcję najwyższego organu państwowego (głowy państwa) i reprezentował Wolne Miasto Gdańsk w sprawach zewnętrznych, z wyjątkiem sytuacji, w których prawo to przysługiwało Polsce. Posiadał również niektóre kompetencje ustawodawcze. Ponadto od 1 maja 1921 r. przejął obowiązki i kompetencje magistratu gdańskiego, stając się równocześnie organem administracji samorządowej.