Danzig vom Bischofsberge geshen. No 101.
Poniżej to samo zdjęcie ale z innym opisem.
Poniżej to samo zdjęcie ale wydane przez L. Sauniera.
Danzig – Hohethor mit Stockthurm
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) w 1884 roku a wydane przez wydawnictwo L. Sauniera.
Brama Wyżynna, dawniej także „Brama Wysoka” (niem. das Hohe Tor) – renesansowa brama miejska w Gdańsku, obecnie przy głównej trasie samochodowej (ulice Okopowa i Wały Jagiellońskie).
Proszę zwrócić uwagę na wały ochronne przylegające do bramy z lewej i prawej strony.
Do 1895 znajdowała się w ciągu szesnastowiecznych fortyfikacji, pomiędzy Bastionem św. Elżbiety i Bastionem Karowym oraz stanowiła główną bramę wjazdową do miasta, otwierającą ciąg tzw. Drogi Królewskiej. Bramę zbudował do 1588 Willem van den Blocke. W dwudziestowiecznej literaturze rozpowszechnił się pogląd, że Bramę Wyżynną wybudował w latach 1574-1576 Hans Kramer, a następnie w latach 1587-1588 miała ona zostać oblicowana piaskowcem (rustykowana) przez W. van den Blocke’a. Franciszek Krzysiak wykazał, że jest to nieporozumienie – w rzeczywistości Kramer wybudował jedynie tzw. bramę wewnętrzną, która istniała do 1878, a następnie została wyburzona. Masywna forma bramy nawiązywała do bram miejskich w Antwerpii (Sint-Jorispoort – Brama św. Jerzego z 1543-45, Kipdorppoort z 1550), opartych na wzorach włoskich. W przyziemiu cztery zdwojone pilastry toskańskie flankują trzy półkoliście zamknięte przeloty – środkowy, najwyższy, przeznaczony był dla ruchu kołowego, dwa boczne dla ruchu pieszego. Ta kondygnacja jest oblicowana rustyką z piaskowca, którego ciosy ozdobione zostały głęboko rytym ornamentem roślinnym. Górna kondygnacja, która musiała zakrywać uniesioną bronę środkowego przelotu, ozdobiona jest fryzem heraldycznym z trzema silnie wypukłymi herbami: pośrodku Rzeczypospolitej, po prawej Gdańska, po lewej Prus Królewskich. Fryz jest podzielony płaskimi, nieklasycznymi pilastrami, które kontynuują podziały pionowe dolnej kondygnacji i znajdują przedłużenie na attyce w rzeźbach czterech lwów. Całość nakryta jest płaskim dachem czterospadowym.
Na fasadzie znajdują się ponadto sentencje łacińskie:
- Sapientissime fiunt quae pro Republica fiunt – „Najmądrzej dzieje się wszystko, co się dzieje dla Rzeczypospolitej”
- Iustitia et Pietas duo sunt Regnorum omnium Fundamenta – „Sprawiedliwość i pobożność to dwie podstawy wszystkich królestw”, lub też jeśli przeczytamy tylko dolną linię – Rum omnium Fundamenta – „Rum podstawą wszystkiego”, co uznawane jest za typowy ówczesny gdański humor.
- Civitatib.(us) haec optanda bona maxime Pax Libertas et Concordia – Dobra najbardziej dla państw pożądane to pokój, wolność, zgoda
Napisy, cyfry i herby były dawniej obficie złocone.
Na elewacji wschodniej, zwróconej ku Katowni, znajduje się płaskorzeźbiony herb Cesarstwa Niemieckiego, dodany w 1884.
Przed bramą znajdował się most zwodzony (właściwie trzy kładki: środkowa szeroka i dwie boczne, węższe), przerzucony nad fosą. Projekt budowlany został zatwierdzony przez Radę Miasta w 1586. Ukończona w 1588, przez 290 lat brama istniała w niezmienionej formie. W 1861 fasada została poddana pracom restauracyjnym (ich śladem jest data umieszczona w kilku miejscach). W 1878 postanowiono zwiększyć przepustowość przejazdu – brama wewnętrzna została wyburzona, a po obu stronach bramy van den Blocke’a wybito w wałach dodatkowe przejazdy. Ponadto most zwodzony nad fosą zastąpiono stałą groblą. W 1884 oblicowano całość bramy rustyką (która wcześniej istniała tylko na elewacji zachodniej) i dodano fryz z herbem na wschodniej elewacji. W 1895 wały zostały całkowicie zniesione, a fosa zasypana. Do wolno stojącego budynku bramy przeniesiono w 1903 odwach i w związku z tym zamknięto przejazdy. Po demilitaryzacji Gdańska w 1920 pomieszczenia po odwachu zajęło biuro podróży Norddeutscher Lloyd. W 1945 uszkodzony został głównie
Danzig – Das Hohe Thor mit dem Stockthurm u. Danziger Hof.
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) w 1898 roku.
Brama Wyżynna, dawniej także „Brama Wysoka” (niem. das Hohe Tor) – renesansowa brama miejska w Gdańsku, obecnie przy głównej trasie samochodowej (ulice Okopowa i Wały Jagiellońskie).
Do 1895 znajdowała się w ciągu szesnastowiecznych fortyfikacji, pomiędzy Bastionem św. Elżbiety i Bastionem Karowym oraz stanowiła główną bramę wjazdową do miasta, otwierającą ciąg tzw. Drogi Królewskiej. Bramę zbudował do 1588 Willem van den Blocke. W dwudziestowiecznej literaturze rozpowszechnił się pogląd, że Bramę Wyżynną wybudował w latach 1574-1576 Hans Kramer, a następnie w latach 1587-1588 miała ona zostać oblicowana piaskowcem (rustykowana) przez W. van den Blocke’a. Franciszek Krzysiak wykazał, że jest to nieporozumienie – w rzeczywistości Kramer wybudował jedynie tzw. bramę wewnętrzną, która istniała do 1878, a następnie została wyburzona. Masywna forma bramy nawiązywała do bram miejskich w Antwerpii (Sint-Jorispoort – Brama św. Jerzego z 1543-45, Kipdorppoort z 1550), opartych na wzorach włoskich. W przyziemiu cztery zdwojone pilastry toskańskie flankują trzy półkoliście zamknięte przeloty – środkowy, najwyższy, przeznaczony był dla ruchu kołowego, dwa boczne dla ruchu pieszego. Ta kondygnacja jest oblicowana rustyką z piaskowca, którego ciosy ozdobione zostały głęboko rytym ornamentem roślinnym. Górna kondygnacja, która musiała zakrywać uniesioną bronę środkowego przelotu, ozdobiona jest fryzem heraldycznym z trzema silnie wypukłymi herbami: pośrodku Rzeczypospolitej, po prawej Gdańska, po lewej Prus Królewskich. Fryz jest podzielony płaskimi, nieklasycznymi pilastrami, które kontynuują podziały pionowe dolnej kondygnacji i znajdują przedłużenie na attyce w rzeźbach czterech lwów. Całość nakryta jest płaskim dachem czterospadowym.
Na fasadzie znajdują się ponadto sentencje łacińskie:
- Sapientissime fiunt quae pro Republica fiunt – „Najmądrzej dzieje się wszystko, co się dzieje dla Rzeczypospolitej”
- Iustitia et Pietas duo sunt Regnorum omnium Fundamenta – „Sprawiedliwość i pobożność to dwie podstawy wszystkich królestw”, lub też jeśli przeczytamy tylko dolną linię – Rum omnium Fundamenta – „Rum podstawą wszystkiego”, co uznawane jest za typowy ówczesny gdański humor.
- Civitatib.(us) haec optanda bona maxime Pax Libertas et Concordia – Dobra najbardziej dla państw pożądane to pokój, wolność, zgoda
Napisy, cyfry i herby były dawniej obficie złocone.
Na elewacji wschodniej, zwróconej ku Katowni, znajduje się płaskorzeźbiony herb Cesarstwa Niemieckiego, dodany w 1884.
Przed bramą znajdował się most zwodzony (właściwie trzy kładki: środkowa szeroka i dwie boczne, węższe), przerzucony nad fosą. Projekt budowlany został zatwierdzony przez Radę Miasta w 1586. Ukończona w 1588, przez 290 lat brama istniała w niezmienionej formie. W 1861 fasada została poddana pracom restauracyjnym (ich śladem jest data umieszczona w kilku miejscach). W 1878 postanowiono zwiększyć przepustowość przejazdu – brama wewnętrzna została wyburzona, a po obu stronach bramy van den Blocke’a wybito w wałach dodatkowe przejazdy. Ponadto most zwodzony nad fosą zastąpiono stałą groblą. W 1884 oblicowano całość bramy rustyką (która wcześniej istniała tylko na elewacji zachodniej) i dodano fryz z herbem na wschodniej elewacji. W 1895 wały zostały całkowicie zniesione, a fosa zasypana co przedstawia powyższa pocztówka. Do wolno stojącego budynku bramy przeniesiono w 1903 odwach i w związku z tym zamknięto przejazdy. Po demilitaryzacji Gdańska w 1920 pomieszczenia po odwachu zajęło biuro podróży Norddeutscher Lloyd. W 1945 uszkodzony został głównie wystrój rzeźbiarski bramy.
Danzig – Der Kohlenmarkt mit Theater & Zeughaus.
Targ Węglowy (niem. Kohlenmarkt) – plac w Gdańsku na Głównym Mieście, element Drogi Królewskiej.
Na wprost nieistniejący budynek teatru. Budynki z lewej strony po zburzeniu w czasie II Wojny Światowej nie zostały odbudowane.
Miejsce na którym się dziś znajduje Targ Węglowy nadane zostało Miastu przywilejem w 1342. Od XV wieku plac służył handlowi węglem. Obszar bezpośrednio przed zbrojownią zwano Targiem Grochowym, a po jego zachodniej stronie znajdował się pchli targ zwany Tandetą.
Daznig – Kohlenmarkt: Theater & Zeughaus.
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) a wydane przez wydawnictwo L. Sauniera.
Targ Węglowy (niem. Kohlenmarkt) – plac w Gdańsku na Głównym Mieście, element Drogi Królewskiej.
Na wprost nieistniejący budynek teatru. Budynki z lewej strony po zburzeniu w czasie II Wojny Światowej nie zostały odbudowane.
Miejsce na którym się dziś znajduje Targ Węglowy nadane zostało Miastu przywilejem w 1342. Od XV wieku plac służył handlowi węglem. Obszar bezpośrednio przed zbrojownią zwano Targiem Grochowym, a po jego zachodniej stronie znajdował się pchli targ zwany Tandetą.
Danzig und umgegend.
Targ Węglowy (niem. Kohlenmarkt) – plac w Gdańsku na Głównym Mieście, element Drogi Królewskiej.
Na wprost nieistniejący budynek teatru. Miejsce na którym się dziś znajduje Targ Węglowy nadane zostało Miastu przywilejem w 1342. Od XV wieku plac służył handlowi węglem. Obszar bezpośrednio przed zbrojownią zwano Targiem Grochowym, a po jego zachodniej stronie znajdował się pchli targ zwany Tandetą.
Poniżej, rewers kartonika na którym umieszczono zdjęcie.
Danzig – Der Kohlenmarkt mit dem Theater.
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) w 1898 roku.
Targ Węglowy (niem. Kohlenmarkt) – plac w Gdańsku na Głównym Mieście, element Drogi Królewskiej.
Na wprost nieistniejący budynek teatru. Budynki z lewej strony po zburzeniu w czasie II Wojny Światowej nie zostały odbudowane.
Miejsce na którym się dziś znajduje Targ Węglowy nadane zostało Miastu przywilejem w 1342. Od XV wieku plac służył handlowi węglem. Obszar bezpośrednio przed zbrojownią zwano Targiem Grochowym, a po jego zachodniej stronie znajdował się pchli targ zwany Tandetą.
Danzig – Zeughaus
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) a wydane przez wydawnictwo L. Sauniera.
Wielka Zbrojownia w Gdańsku (niem. Das Große Zeughaus) widok od strony ul. Piwnej (Jopengasse).
Nazywana też arsenałem, stanowi najokazalszy świecki budynek manierystycznej zabudowy Gdańska. Inspiracją do powstania stały się Hale Mięsne w Haarlemie. Rosnące zagrożenie ze strony Szwecji w końcu XVI wieku skłoniło gdańskich mieszczan do przygotowań na wypadek wojny. Odczuwając brak magazynów na produkowany w mieście i okolicach sprzęt wojenny, podjęli decyzję o budowie specjalnego arsenału. Jednak w realizacji projektu nie ograniczono się do wzniesienia magazynu o ściśle użytkowej funkcji.
Zbrojownia została wzniesiona w latach 1602 – 1605. Jest dziełem jednego z najwybitniejszych gdańskich architektów tamtej epoki, Antoniego van Obbergena. Zbudowano ją z drobnej, czerwonej, holenderskiej cegły zdobionej dekoracjami z piaskowca oraz bogatymi złoceniami. Konstrukcja sprawia wrażenie, jakby budynek składał się z czterech, pozornie oddzielnych kamieniczek. Główną fasadę budynku od ulicy Piwnejzdobią: dwa wielkie rustykowane portale, zwieńczone kartuszami z herbami Gdańska, podtrzymywanymi przez lwy posąg Minerwy umieszczony we wnęce usytuowanej na wysokości górnej kondygnacji kamienne maski ornamenty okuciowe postacie gdańskich wojowników (trzech pikinierów, halabardzisty i wachmistrza) szczyty z wąsatymi sfinksami i wybuchającymi granatami po obu stronach fasady wznoszą się dwie ośmioboczne, wysokie wieżyczki, zwieńczone hełmami z blachy, mieszczące ślimakowate schody Fasada od strony Targu Węglowego ma nieco skromniejsze portale i szczyty. Umieszczono na nich postacie dwóch muszkieterów, chorążego, konstabla i kapitana. Figura z leżącą u jej stóp ściętą głową przedstawia Kozaka, który ściął na rynku lwowskim głowę swego dowódcy, Jana Podkowy, samozwańczego hospodara mołdawskiego, nieuznanego przez króla Stefana Batorego
Danzig – Die Jopengasse mit dem Zeughause. No 142.
Zdjęcie wykonane w 1894 roku.
Ulica Piwna – Od strony Motławy jest przedłużeniem ulicy Chlebnickiej, zaczynającej się Bramą Chlebnicką.
Przy końcu ulicy znajduje się Wielka Zbrojownia (zbudowana na początku XVII w. i pełniąca funkcje miejskiego arsenału), współcześnie zaadaptowana na potrzeby handlu. Przed 1945 ulica nosiła niemieckojęzyczną nazwę Jopengasse od warzonego ówcześnie w Gdańsku, znanego w Europie, gatunku mocnego piwa, tzw. piwa jopejskiego.
Najznamienitszym gdańszczaninem mieszkającym przy ul. Piwnej był żyjący na przełomie XVI i XVII w. architekt Jan Strakowski. Około 1897 przy ul. Piwnej 2 mieściła się agencja konsularna USA
R.Th. Kuhn – Jopengasse. No 44.
Zdjęcie wykonane w 1889 roku.
Ulica Piwna – Od strony Motławy jest przedłużeniem ulicy Chlebnickiej, zaczynającej się Bramą Chlebnicką.
Przy końcu ulicy znajduje się Wielka Zbrojownia (zbudowana na początku XVII w. i pełniąca funkcje miejskiego arsenału), współcześnie zaadaptowana na potrzeby handlu. Przed 1945 ulica nosiła niemieckojęzyczną nazwę Jopengasse od warzonego ówcześnie w Gdańsku, znanego w Europie, gatunku mocnego piwa, tzw. piwa jopejskiego.
Najznamienitszym gdańszczaninem mieszkającym przy ul. Piwnej był żyjący na przełomie XVI i XVII w. architekt Jan Strakowski. Około 1897 przy ul. Piwnej 2 mieściła się agencja konsularna USA.
Danzig – Die Frauengasse.
Zdjęcie wykonane w 1898 roku.
Ulica Mariacka (Frauengasse, Panieńska).
Łacińskie określenia w rodzaju: ‚platea dominae Mariae’ bądź ‚platea dominae nostrae’, pochodzące z roku 1350, były bezpośrednim nawiązaniem do świątyni Najświętszej Marii Panny, której część ołtarzowa wieńczy zachodnią pierzeję i wylot tej właśnie ulicy.
Prawdopodobnie w połowie XIV wieku, ze względu na podmokłe bagniste tereny nie mogła jeszcze ulica Mariacka przebiegać od kościoła aż do samej Motławy. Stało się tak zapewne z chwilą wybudowania Bramy Mariackiej, na temat, której pierwsze wzmianki mamy z roku 1484. Bramy, dodajmy, przyozdobionej z obu stron granitowymi płytami z ową triadą herbów: Polski, Gdańska, i Prus Królewskich.
Jeszcze w wiekach średnich znajdowały się tu liczne warsztaty szewskie, co potwierdzają wykopaliska. Istniały tu również ciągnące się w stronę ulicy św. Ducha ławy miejskie, tzw. jatki. Zaś pod koniec wieku XVI słynny architekt Antoni van Obbeerghen wzniósł tuż przy wspomnianej gotyckiej bramie wodnej jeden z najbardziej niezwykłych renesansowych budynków gdańskich, wykwintny dom kupiecki należący zrazu do Jana Kopego. Uwagę przyciągał nie tylko swym niezwykłych rozmiarów wykuszem (od strony Motławy), ale i osobliwą wieżyczką służącą ponoć kupcowi do obserwowania statków w porcie.
Na całej długości ulicy Mariackiej, i to po obu jej stronach, ciągną się przedproża. Stanowią sugestywne świadectwo dawnych mieszczan i patrycjuszy, ich smaku artystycznego, szacunku dla sztuki oraz niebywałego kunsztu rzeźbiarskiego (kamieniarka), metaloplastycznego (kraty) i snycerskiego. Same tylko motywy zwierzęce, głównie rzygacze odprowadzające wodę z rynien, tworzą tu jedyny w swoim rodzaju jakże gdański bestiariusz, którego uzupełnienie znajdziemy wysoko na szczytach kamieniczek. Minione wieki, poczynając od gotyku, wycisnęły, więc swe wyraźne piętno nie tylko na fasadach wąskich na ogół domów, lecz przede wszystkim na owych ‚gankach’, pod którymi dawne pomieszczenia piwniczne przekształcono z czasem w niewielkie sklepiki. Lecz nie tylko dla handlu przybywali tu przyjezdni. Zachodzili na Mariacką przede wszystkim za względu na niepowtarzalną scenerię tego zakątka, dla wzruszeń artystycznych i estetycznych, a także po to, by kontemplować – w cieniu wielkiej ‚fary’, dawną świetność Gdańska. Była też i pozostaje od wieków ulica Mariacka miejscem, gdzie spotykali się zakochani.
/Prof. Jerzy Samp/
Poniżej ten sam widok na zdjęciu wykonanym również przez R.Th. Kuhna.
Poniżej to samo zdjęcie ale wydane przez wydawnictwo L. Sauniera.
Poniżej ten sam widok na pocztówkach wydanych przez Dr. Trenkler Co. (Wydana: Leipzig ; Numer: 1 004; Nadana 19.10.1899)
Poniżej ten sam widok na pocztówkach wydanych przez Dr. Trenkler Co. (Wydana: Leipzig 1906; Numer: Dzg.24)
Danzig – Frauengasse.
Ulica Mariacka (Frauengasse, Panieńska).
Łacińskie określenia w rodzaju: ‚platea dominae Mariae’ bądź ‚platea dominae nostrae’, pochodzące z roku 1350, były bezpośrednim nawiązaniem do świątyni Najświętszej Marii Panny, której część ołtarzowa wieńczy zachodnią pierzeję i wylot tej właśnie ulicy.
Prawdopodobnie w połowie XIV wieku, ze względu na podmokłe bagniste tereny nie mogła jeszcze ulica Mariacka przebiegać od kościoła aż do samej Motławy. Stało się tak zapewne z chwilą wybudowania Bramy Mariackiej, na temat, której pierwsze wzmianki mamy z roku 1484. Bramy, dodajmy, przyozdobionej z obu stron granitowymi płytami z ową triadą herbów: Polski, Gdańska, i Prus Królewskich.
Jeszcze w wiekach średnich znajdowały się tu liczne warsztaty szewskie, co potwierdzają wykopaliska. Istniały tu również ciągnące się w stronę ulicy św. Ducha ławy miejskie, tzw. jatki. Zaś pod koniec wieku XVI słynny architekt Antoni van Obbeerghen wzniósł tuż przy wspomnianej gotyckiej bramie wodnej jeden z najbardziej niezwykłych renesansowych budynków gdańskich, wykwintny dom kupiecki należący zrazu do Jana Kopego. Uwagę przyciągał nie tylko swym niezwykłych rozmiarów wykuszem (od strony Motławy), ale i osobliwą wieżyczką służącą ponoć kupcowi do obserwowania statków w porcie.
Na całej długości ulicy Mariackiej, i to po obu jej stronach, ciągną się przedproża. Stanowią sugestywne świadectwo dawnych mieszczan i patrycjuszy, ich smaku artystycznego, szacunku dla sztuki oraz niebywałego kunsztu rzeźbiarskiego (kamieniarka), metaloplastycznego (kraty) i snycerskiego. Same tylko motywy zwierzęce, głównie rzygacze odprowadzające wodę z rynien, tworzą tu jedyny w swoim rodzaju jakże gdański bestiariusz, którego uzupełnienie znajdziemy wysoko na szczytach kamieniczek. Minione wieki, poczynając od gotyku, wycisnęły, więc swe wyraźne piętno nie tylko na fasadach wąskich na ogół domów, lecz przede wszystkim na owych ‚gankach’, pod którymi dawne pomieszczenia piwniczne przekształcono z czasem w niewielkie sklepiki. Lecz nie tylko dla handlu przybywali tu przyjezdni. Zachodzili na Mariacką przede wszystkim za względu na niepowtarzalną scenerię tego zakątka, dla wzruszeń artystycznych i estetycznych, a także po to, by kontemplować – w cieniu wielkiej ‚fary’, dawną świetność Gdańska. Była też i pozostaje od wieków ulica Mariacka miejscem, gdzie spotykali się zakochani.
/Prof. Jerzy Samp/
Poniżej pocztówka z tym samym widokiem ale wydana przez Stengel & Co. G.m.b.H. (Wydana: Dresden-Berlin; Numer: 8 031; Nadana w dniu: 12.07.1900)
Poniżej pocztówka z tym samym widokiem ale wydana przez Louis Glaser (Wydana: Leipzig; Nadana w dniu: 15.02.1902)
Poniżej pocztówka z tym samym widokiem ale wydana przez B. & W.B. (Numer: 41 663; Nadana w dniu: 11.02.1905)
Danzig – Die Marienkirche.
Zdjęcie wykonane w 1895 roku.
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, w skrócie Kościół Mariacki (pot. Korona miasta Gdańska)
Historyczna fara Głównego Miasta w Gdańsku, pełniąca funkcję kościoła katolickiego i ewangelickiego (w latach 1572-1945), od 1986 konkatedra diecezji gdańskiej, która w 1992 stała się archidiecezją. Kościół jest dedykowany Najświętszej Marii Panny, nosi wezwanie Wniebowzięcia NMP. Położony jest na placu między ulicami Piwną (fragment widoczny z lewej strony) i Chlebnicką, a Św. Ducha. Od strony Motławy bezpośrednio do jednej z bram świątyni prowadzi ul. Mariacka. Kościół Mariacki jest największą świątynią na świecie zbudowaną z cegły. Jej charakterystyczna sylwetka, której akcentami są masywna zachodnia wieża dzwonna i smukłe narożne wieżyczki tworzy dominantę w panoramie miasta. Zbudowany w latach 1346-1506 kościół jest przykładem gotyku ceglanego, odmiany stylu w architekturze gotyckiej upowszechnionego w krajach basenu Morza Bałtyckiego. Pomimo burzliwych dziejów, świątynia zachowała historyczną formę architektoniczną co poświadcza ikonografia sięgająca XVI wieku oraz bogaty wystrój wnętrza, który tworzą liczne dzieła średniowieczne (m.in. Piękna Madonna Gdańska, Pietà, Ołtarz Koronacji Marii, ołtarz Św. Barbary, Tablica Dziesięciorga Przykazań, zegar astronomiczny) i nowożytne (zespół obrazów i epitafiów z XVI-XVIII stuleci).
Danzig – Die Heiligegeistgasee.
Poniżej to samo zdjęcie ale wydane przez wydawnictwo L. Sauniera.
Danzig – Das Rathaus.
Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku
Jest to gotycko-renesansowa budowla, usytuowana na styku ulicy Długiej i Długiego Targu, która dominuje nad panoramą Drogi Królewskiej, najbardziej reprezentacyjnego traktu tej części miasta. W ratuszu Głównego Miasta mieści się Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.
Najstarsze fragmenty ratusza pochodzą z lat 1327–1336 – budynek ten był jednak niewielki, co stworzyło konieczność rozbudowy już po kilkunastu latach. W XIV wieku przebudowano Główne Miasto, a w 1346 zmieniono ustrój miejski z lubeckiego na chełmiński. Reforma ta uwzględniała, między innymi, rozdzielenie roli rady miejskiej (zajmującej się ustanawianiem miejscowego prawa) i ławy miejskiej (zajmującej się sądownictwem). Rozdzielenie funkcji spowodowało, że musiały istnieć dwie niezależne sale dla tych instytucj. W 1357 istniał na miejscu obecnego ratusza, ratusz tymczasowy.
Pierwsza poważna rozbudowa budynku ratusza rozpoczęła się w 1378, kiedy miastu zostało nadane pełne prawo chełmińskie. Kierowana przez Henryka Ungerdina przebudowa trwała do 1382. Wówczas to wybudowano nowe pomieszczenia dla wagi miejskiej oraz salę sądową (obecnie Sala Czerwona). Zlikwidowano również strop pomiędzy parterem a pierwszym piętrem oraz ściany działowe, uzyskując wielką reprezentacyjną salę rady miejskiej (obecnie Sala Biała). Z tej przebudowy do dnia dzisiejszego zachował się obrys frontu budynku od strony ulicy Długiej. Siedziba miejska z powodów ideologicznych nie mogła być zbyt wystawna. Dopiero po usunięciu Zakonu Krzyżackiego z miasta budowla mogła zostać rozbudowana.
W latach 1454–1457, w związku z przybyciem do Gdańska króla Kazimierza Jagiellończyka, ratusz został rozbudowany. Podczas przebudowy nadbudowano poddasze i wymieniono elewację frontową. Pracami kierował Hans Kreczmar. W latach 1486–1488 została wykonana wieża ratuszowa; budową kierował Henryk Hetzel. Wieża została wykończona przez Michała Enkingera wysokim hełmem w 1492 roku.
Ogólny rozwój miasta, poszerzenie samorządu miejskiego przez króla Zygmunta I Starego w 1526 o tzw. trzeci ordynek (pierwszy stanowiła rada, drugi – ława), stanowiący reprezentację kupiectwa i cechów rzemieślniczych, spowodowało dalszą rozbudowę obiektu. W dotychczasowych gabarytach nie mógł on już spełniać zarówno stałych funkcji – urzędował w nim burmistrz, obradowała rada miasta, wyrokował sąd (nazywany wetowym), miał swą siedzibę burgrabia (będący reprezentantem króla polskiego w mieście) – jak i okazjonalnych. Około 1537 zaczęto wznosić wokół dziedzińca, na miejscu dawnego zajazdu, dwukondygnacyjną oficynę; po tej przebudowie zachował się obecny obrys budynku.
3 października 1556. wybuchł w ratuszu groźny pożar (przyczyną pożaru było zaprószenie ognia z kominka w sali Wety), który dość poważnie uszkodził jego konstrukcję, a zniszczeniu uległo wyposażenie sali sądowej. Usuwanie skutków pożaru trwało 6 lat i zapoczątkowało przebudowę gmachu w stylu renesansowym. W latach 1559–1560 wykonano nowy hełm wieży, a także nową elewację. W 1561 na szczycie hełmu ustawiono pozłocony posąg panującego wówczas w Polsce króla Zygmunta II Augusta. W tym samym roku zainstalowano 14-dzwonowy carillon.
Bogacące się na pośrednictwie handlowym gdańskie mieszczaństwo dążyło do podkreślenia pozycji miasta również poprzez nadanie odpowiedniego splendoru ratuszowym wnętrzom. W ich upiększaniu w końcu XVI i na początku XVII wieku brali udział twórcy złotego wieku sztuki gdańskiej, tacy mistrzowie, jak Izaak van den Block, Hans Vredeman de Vries, Willem van der Meer, Anton Möller i Szymon Herle. Ogólne kierownictwo nad pracami sprawował Anton van Obberghen, pełniący w tym czasie funkcję budowniczego miejskiego. Podwyższono mury budowli, wymieniono okna gotyckie na renesansowe, a wnętrza przebudowano według wzorców weneckich. Widać to np. w wystroju Sali Czerwonej, której zdobnictwo przypomina Pałac Dożów w Wenecji.
Najbardziej reprezentacyjną kondygnacją stało się pierwsze piętro. Mieściło ono najważniejsze sale ratusza: Wielką Salę Rady, zwaną również Salą Czerwoną, i Wielką Salę Wety, nazywaną od XIX wieku Salą Białą. Również we wnętrzach oficyny, do której w drugiej połowie XVI wieku dobudowano dwa skrzydła (północne i wschodnie), stworzono piękne pomieszczenia, między innymi Małą Salę Rady (zwaną też Zimową) i Małą Salę Sądu Wetowego (Sala Kominkowa). Oficyna i skrzydła boczne utworzyły wewnętrzny dziedziniec w kształcie prostokąta.
W latach 1823–1824 przeprowadzono remont ratusza, w którym usunięto dawne tynki z malowidłami i zastąpiono je nowymi. W 1846 nadbudowano czwartą kondygnację.
W dwudziestoleciu międzywojennym w ratuszu założono centralne ogrzewanie, komin został poprowadzony od strony dziedzińca, wzdłuż ściany południowej.
W marcu 1945, podczas natarcia Armii Czerwonej i bezpośredniego ostrzału miasta, pożar strawił hełm wieży i drewniane stropy, a mury dodatkowo ucierpiały od pocisków i bomb. Ocalałe ich fragmenty były tak nadwątlone, że nawet zwykła burza groziła katastrofą. Według wstępnych ustaleń budynek nie nadawał się do odbudowy i zakwalifikowany został do rozbiórki. Ostatecznie jednak udało się go uratować.
Poniżej to samo zdjęcie ale z innymi opisami.
Danzig – Der Artushof (Borse)
Zdjęcie wykonane w 1898 (?) roku.
Dwór Artusa (niem. Artushof)
Gmach usytuowany w centrum Gdańska, przy Długim Targu 44, dawniej miejsce spotkań kupców, ośrodek życia towarzyskiego, później giełda, obecnie oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Nazwa została zaczerpnięta z bardzo popularnej w średniowieczu legendy o królu Arturze, symbolu rycerskości i odwagi. Najpierw w Anglii, a potem również w innych krajach germańskich, nazywano jego imieniem domy spotkań rycerstwa i patrycjatu. W Polsce dwory Artusa zakładane i odwiedzane były przez przedstawicieli warstwy mieszczańskiej. Na terenach Rzeczypospolitej powstało kilka dworów, lecz gdański był z nich zdecydowanie najsławniejszy. Był siedzibą kilku bractw, których nazwy wywodziły się od ław. Najznamienitsze z nich to ława św. Rajnolda, św. Jerzego, Malborska, Trzech Króli oraz Ławników. Bractwa gromadziły elitę Gdańska – przedstawicieli patrycjatu i bogatego mieszczaństwa, dla rzemieślników, kramarzy oraz wszystkich trudniących się pracą najemną wstęp był surowo zakazany. Bogaci kupcy oraz goście zagraniczni gromadzili się tu wieczorami, wnosząc z góry opłatę za wypijane trunki (w XVII w. w wysokości 3 szylingów). Początkowo, przynajmniej teoretycznie, omawianie interesów na terenie Dworu było zakazane, do tego celu służył plac przed budynkiem. Wieczory we Dworze urozmaicane były różnymi występami – muzyków, śpiewaków, linoskoczków, kuglarzy. Mimo oficjalnego zakazu, goście często spędzali czas na hazardzie, grze w kości i karty, bardzo popularne były też różnorodne zakłady. Mimo że na co dzień podawano tam jedynie trunki, uzupełniane niewielkimi zakąskami, to co jakiś czas wyprawiano wspaniałe uczty, trwające nawet po kilka dni. Zwłaszcza pod koniec XVII w. uczty wyprawiane z coraz większym przepychem, zaczęły się przeradzać w całonocne pijatyki. Pojawiało się coraz więcej skarg na rozluźnienie obyczajów panujące we Dworze. Jednak nie tylko spotkania towarzyskie odbywały się we Dworze. W XVII w. pojawili się tu księgarze, prezentujący książki drukowane w Gdańsku, oraz stoiska malarzy – nie zostali oni objęci zakazem wstępu dla innych handlarzy.
Czasy rozkwitu Dworu przypadają na wiek XVI i XVII, ale jego historia sięga znacznie wcześniej. Nazwa budynku „curia regis Artus” (dwór króla Artusa), wzniesionego w Gdańsku w latach 1348-1350, pojawiła się pierwszy raz w 1357 r. w miejskim zapisie o czynszu gruntowym z 1350 r. Kolejny budynek wzniesiono być może w 1379 r. Na jego ślady natrafiono prawdopodobnie podczas badań archeologicznych w 1991 r. (por. Gdańsk wczesnośredniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, Gdańsk 1998, s. 200). Ten budynek gdańskiego Dworu spłonął w roku 1476. Odbudowano go w kilka lat później, a w 1552 r. otrzymał nową fasadę, raz jeszcze przekształconą w 1617 r. przez Abrahama van den Blocke. Budynek ozdobiono wspaniałymi posągami starożytnych bohaterów (Scypion Afrykański, Temistokles, Kamillus, Juda Machabeusz) powyżej alegoriami siły i sprawiedliwości, a na szczycie posągiem Fortuny. Po obu stronach portalu umieszczono medaliony z popiersiami Zygmunta III Wazy oraz jego syna, wtedy jeszcze królewicza Władysława.
Danzig – Inners des Artushofes. No 8 027.
Głowna sala Dworu Artusa utrzymana w stylu gotyckim.
Od roku 1531 prowadzono tu intensywne roboty zdobnicze, pokrywając ściany pięknymi boazeriami i fryzami o tematyce mitologicznej i historycznej. Wrażenie przepychu uzupełniały bogato zdobione meble oraz liczne obrazy. Najsłynniejsze z nich to m.in. dzieła anonimowych artystów z końca XV wieku – Oblężenie Malborka i Okręt Kościoła, Orfeusz wśród zwierząt Hansa Vredemana de Vries z 1596 r. oraz Sąd Ostateczny Antona Möllera. Ten ostatni obraz wywołał liczne kontrowersje, gdyż artysta posłużył się scenerią Gdańska oraz uwiecznił współczesne sobie osobistości jako postacie alegoryczne, takie jak Pycha czy Niewiara. Salę upiększały nie tylko obrazy, ale i gobeliny, modele okrętów, zbroje, tarcze herbowe, klatka z egzotycznymi ptakami. Ozdobą, która także przyciągała uwagę, jest jedenastometrowy piec, dzieło Georga Stelznera, wymurowany w latach 1545-1546. Wyłożony jest 520 kaflami, przedstawiającymi portrety najwybitniejszych władców europejskich, tak protestanckich – zwolenników Związku szmalkaldzkiego, jak i katolickich, wśród których są portrety Izabeli Portugalskiej i Karola V.
Dwór Artusa pomyślany był jako ekskluzywne miejsce spotkań towarzyskich elity gdańskiej. Dopiero w 1742 r., na prośbę gdańskich firm kupieckich, rada zgodziła się na projekt przemianowania Dworu na giełdę i miasto utraciło swoją najsławniejszą gospodę.
Danzig – Inners des Artushof.
Głowna sala Dworu Artusa utrzymana w stylu gotyckim.
Od roku 1531 prowadzono tu intensywne roboty zdobnicze, pokrywając ściany pięknymi boazeriami i fryzami o tematyce mitologicznej i historycznej. Wrażenie przepychu uzupełniały bogato zdobione meble oraz liczne obrazy. Najsłynniejsze z nich to m.in. dzieła anonimowych artystów z końca XV wieku – Oblężenie Malborka i Okręt Kościoła, Orfeusz wśród zwierząt Hansa Vredemana de Vries z 1596 r. oraz Sąd Ostateczny Antona Möllera. Ten ostatni obraz wywołał liczne kontrowersje, gdyż artysta posłużył się scenerią Gdańska oraz uwiecznił współczesne sobie osobistości jako postacie alegoryczne, takie jak Pycha czy Niewiara. Salę upiększały nie tylko obrazy, ale i gobeliny, modele okrętów, zbroje, tarcze herbowe, klatka z egzotycznymi ptakami. Ozdobą, która także przyciągała uwagę, jest jedenastometrowy piec, dzieło Georga Stelznera, wymurowany w latach 1545-1546. Wyłożony jest 520 kaflami, przedstawiającymi portrety najwybitniejszych władców europejskich, tak protestanckich – zwolenników Związku szmalkaldzkiego, jak i katolickich, wśród których są portrety Izabeli Portugalskiej i Karola V.
Dwór Artusa pomyślany był jako ekskluzywne miejsce spotkań towarzyskich elity gdańskiej. Dopiero w 1742 r., na prośbę gdańskich firm kupieckich, rada zgodziła się na projekt przemianowania Dworu na giełdę i miasto utraciło swoją najsławniejszą gospodę.
Danzig – Der Langemarkt.
Długi Targ – reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską. W głębi Brama Zielona.
W XIII wieku wraz z ul. Długą, Długi Targ był traktem kupieckim, którego przedłużeniem był owalny plac targowy. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.
Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków, trakt ten stał się najważniejszym na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określany w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś w jej miejscu wznosi się Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany za jedną ulicę.
W 1331 za Bramą Kogi znajdował się solidny most, do którego mogły przybijać duże statki, m.in. kogi, i to właśnie od nich wzięła się ówczesna nazwa pobliskiej bramy. Później wybudowano na jej miejscu znacznie okazalszą bramę, a od zielonkawego koloru detali wzięła się nazwa jej, i mostu.
Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych tę drogą w latach 1457-1552, wzięło się jej określenie jako Drogi Królewskiej. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki. W XIV i XV wieku w każdą sobotę przy Długim Targu handlowano mięsem, a na odcinku między Fontanną Neptuna a ratuszem sprzedawano żywe prosięta, dlatego też tą część Drogi Królewskiej nazywano Targiem Prosiąt.
Na Długim Targu wykonywano także egzekucje czarownic, heretyków i złoczyńców, będącymi jednak wyłącznie szlachcicami lub prawowitymi obywatelami. Pozostałych tracono na Górze Szubienicznej bądź w Katowni.
Długi Targ podobnie jak ulica Długa zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym poprowadzono linię tramwajową. Przed 1945 plac nosił niemieckojęzyczną nazwę Langer Markt.
W wyniku działań wojennych zdecydowana większość zabudowy Długiego Targu została zniszczona. W trakcie odbudowy usunięte zostały szyny, a kostkę zastąpiono szlifowanym granitem.
Danzig – Die Langebrucke. No 120.
Zdjęcie wykonane w 1895 roku.
Długie Pobrzeże (niem. Lange Brücke) – deptak nadwodny w Gdańsku na Głównym Mieście, ciągnący się wzdłuż zachodniego brzegu Motławy.
Wzdłuż ulicy znajdują się charakterystyczne dla architektury Gdańska bramy wodne. Ulica była niegdyś nazywana Długi Most.
Pierwsze wzmianki na temat przystani na tym brzegu Motławy pochodzą z XIV wieku. Przez wieki w miejscu dzisiejszego deptaku znajdowały się nie połączone ze sobą drewniane platformy różnej wysokości, służące do wyładunku i rozładunku statków. W XVII wieku doszło do ich połączenia w jeden pomost.
Danzig – Die Langebrucke.
Długie Pobrzeże (niem. Lange Brücke) – deptak nadwodny w Gdańsku na Głównym Mieście, ciągnący się wzdłuż zachodniego brzegu Motławy.
Wzdłuż ulicy znajdują się charakterystyczne dla architektury Gdańska bramy wodne. Ulica była niegdyś nazywana Długi Most.
Pierwsze wzmianki na temat przystani na tym brzegu Motławy pochodzą z XIV wieku. Przez wieki w miejscu dzisiejszego deptaku znajdowały się nie połączone ze sobą drewniane platformy różnej wysokości, służące do wyładunku i rozładunku statków. W XVII wieku doszło do ich połączenia w jeden pomost.
Poniżej ten sam motyw ale z innymi opisami. Zdjęcie wydane w 1889 z numerem 48.
Kolejne wydanie tego samego ujęcia le wydane przez wydawnictwo L. Saunier’s Buch- & Kunsthandlung.
Danzig – Die Synagoge.
Wielka Synagoga w Gdańsku (niem. Große Synagoge in Danzig) – nieistniejąca obecnie, największa synagoga, która znajdowała się w Gdańsku, przy ówczesnej Reitbahnstrasse, która obecnie nosi nazwę Wojciecha Bogusławskiego.
Synagoga została zbudowana w latach 1885-1887. Została sfinansowana przez pięć zjednoczonych gmin reformowanych: Winnicy, Wrzeszcza, Szopy, Starych Szkotów i ul. Szerokiej. Wybudowała ją berlińska firma Ende i Boeckmann, wybrana przez gdańskie władze miejskie.
Synagoga została uroczyście otwarta 15 września 1887 roku przez gdańskiego rabina Kossmana Wernera, który wygłosił uroczyste przemówienie przed władzami miasta oraz wiernymi. Następnie do synagogi wniesiono zwoje Tory ze Starej Synagogi, które umieszczono w Aron ha-kodesz, i zapalono wieczne światło. Pierwsze nabożeństwo odbyło się 8 grudnia 1887 roku. Na początku XX wieku, w synagodze otwarto jedno z najstarszych na świecie muzeum judaistycznych, posiadające bardzo bogate eksponaty, których część przekazał Lesser Giełdziński. Nabożeństwa odbywały się przy akompaniamencie organów oraz chóru; w synagodze odbywały się również liczne koncerty, występy teatralne oraz wykłady znanych profesorów i rabinów świata.
Po dojściu nazistów do władzy przy synagodze utworzono wartę strzegącą jej przed bojówkami. Dzięki temu synagoga ocalała aż do 1939 roku, mimo że próbowano ją dwa razy zniszczyć i podpalić. Zarząd gminy obawiając się kolejnych napadów sprzedał wyposażenie synagogi; organy sprzedano do Krakowa, świeczniki do Warszawy, ławy zborowi ewangelickiemu w Nowym Porcie, archiwum do Jerozolimy a zbiory judaików wywieziono do Ameryki dzięki Jointowi, które pozostają tam, do dnia dzisiejszego. Zbiory bogatej biblioteki wywieziono do Wilna.
Na początku 1939 roku synagoga została sprzedana Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. 15 kwietnia 1939 roku w synagodze odbyło się ostatnie nabożeństwo szabatowe. Wkrótce została otoczona drewnianym płotem, na którym powieszono napis: Komm lieber Mai und mache von Juden uns jetz frei, który znaczy Przybądź kochany maju i uwolnij nas od Żydów. 2 maja 1939 roku władze nazistowskie przystąpiły do rozbiórki synagogi.
Na większości terenu po Synagodze jest budowany teatr elżbietański, pozostałe skrawki terenu otrzymała gmina żydowska oraz Urząd Ochrony Państwa. Na całym terenie widoczne są fundamenty synagogi.
Za: http://pl.wikipedia.org
https://www.gdansk.pl/historia/wielka-synagoga,a,113066
Poniżej to samo zdjęcie ale opublikowane przez wydawnictwo L. Saunier’s Buch- & Kunsthandlung.
Danzig und umgegend.
Targ Maślany – kwadratowy placyk u zbiegu Lastadii i Podwala Przedmiejskiego.
Od 1650 r. handlowano tu produktami spożywczymi. W 1837 r. oddano do użytku gmach gimnazjum, zaprojektowany przez samego Karola Schinkla -obecne Technikum Spożywcze. W 1878 r. doszła do tego Dyrekcja Poczty (projektu architekta Schwatlo), służąca dziś jako internat. W 1897 r., dla uczczenia postaci wielce zasłużonego dla modernizacji Gdańska nadburmistrza Leopolda von Wintera, placowi, który utracił już funkcje targowe, nadano nazwę „Winterplatz”. Przekształcono go wówczas w skwer z bardzo ładną, neogotycką w formie fontanną, po której próżno szukać tam dziś śladu.
W latach 1926-1945 na najwyższym piętrze działała rozgłośnia gdańskiego radia. Ozdobą placu była neogotycka studnia z 1875 r., upamiętniająca ukończony cztery lata wcześniej system wodociągów i kanalizacji – wówczas najnowocześniejszy w Europie.
Poniżej rewers kartonika na którym umieszczono zdjęcie.
R. Th. Kuhn – Danzig und Umgebung.
Zdjęcie wykonane przez RUDOLFA THEODORA KUHNA (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk) pod koniec XIX wieku.
Przedstawia ono, prawdopodobnie, falochron na wejściu do Nowego Portu.
Danzig und umgegend.
Zdjęcie z 1877 (!!) przedstawia latarnię morską, która wskazywała wejście do Nowego Portu.
Latarnia została umieszczona na wschodnim molo, dokładnie 1 kwietnia 1843 roku. Zabytek zmodernizowano w latach 30. XX w. a niestety wymieniono na całkowicie nową konstrukcję w 2012 roku.
Poniżej rewers kartonika na którym umieszczono zdjęcie.
Langfuhr – Hauptmarkt.
Centrum Wrzeszcza był zawsze Rynek – dziś bezimienny. Na rogu Czarnej Drogi (obecnie Dmowskiego) stała kwatera straży z „ciemnicą” (aresztem), zwana ironicznie „ratuszem”, a za nią zajezdnia furmanek.
Przy placu funkcjonowały gospody o kolorowych szyldach – „Złoty Lew”, „Czerwony Dzban”, „Czerwony Kur” i apteka „Pod Orłem”. Środek placu zdobiła klasycystyczna wieża zegarowa. Na wprost wylotu Jaśkowej Doliny stał wspomniany już Dwór Boltzmanna. W 1909 r. rozebrano wieżę zegarową, na miejscu zasypanego basenu na Jaśkowym Potoku wzniesiono dzisiejszą secesyjną fontannę, a na drugim końcu zieleńca – odwach (obecnie kantor).
Na początku XX w. Rynek otrzymał elegancką zabudowę – m.in. hotel „Tite’s” (na rogu Konopnickiej). Wylot Jaśkowej Doliny flankował z jednej strony neorenesansowy budynek banku, z drugiej prosty w formach dom handlowy, którego szkielet zachował się w obecnym budynku, wzniesionym po wojnie. Nowej zabudowie nadaje ton efektowna galeria handlowa „Manhattan”.
Za: http://www.wrzeszcz.info.pl Autor: Prof. Andrzej Januszajtis
Zoppot – Colonaden mit Steg. No 144.
Zdjęcie wykonane w 1895 roku.
Wejście na Molo w Sopocie.
Pierwszy pomost o długości 31,5 m został wybudowany przez dr Jerzego Haffnera w 1827 roku. Do końca XIX wieku Molo zostaje wydłużone do 150 m, by w roku 1910 osiągnąć 315 m. Początkowo obiekt spełniał funkcję lokalnej przystani, stopniowo przekształcając się (w miarę rozwoju uzdrowiska) w obiekt rekreacyjny, a potem – po rozbudowaniu infrastruktury lądowej (fontanna, muszla koncertowa) – także w obiekt imprezowy. .
Molo od samego początku było przedsięwzięciem o międzynarodowym wymiarze: jego budowę rozpoczął Francuz, weteran wojen napoleońskich, na polskich ziemiach należących do Królestwa Prus (od 1871 r. do Cesarstwa Niemieckiego), a w jego historię od samego początku zaangażowani byli zarówno Niemcy, jak i Polacy (w tym Kaszubi i Żydzi). Na przełomie XIX i XX wieku, dzięki połączeniom kolejowaym i morskim, zjeżdżali tutaj kuracjusze z całej Europy. Na mocy Traktatu Wersalskiego w 1919 roku obiekt (podobnie jak cały Sopot) wchodzi w skład Wolnego Miasta Gdańska.
Obecny kształt obiektu został nadany w 1928 roku po największej w historii Mola przebudowie zainicjowanej rok wcześniej z okazji 25-lecia miasta i 100-lecia Mola (m.in. znaczne wydłużenie pomostu spacerowego i zagospodarowanie Skweru Kuracyjnego). Od tego czasu w wyglądzie Mola nastapiły niewielkie zmiany, pomimo kilkakrotnie przeprowadzanych remontów generalnych.
W 1888 uruchomiono pierwszą regularną linię żeglugową, łączącą Sopot z Gdańskiem. W 1922 Towarzystwo Żeglugi Morskiej Gryf otworzyło linię żeglugową na trasie: Gdańsk-Sopot-Gdynia-Puck-Hel obsługiwaną przez małe stateczki „Abdank”, „Ajaks”, „Gryf”, „Jadwiga”, „Kaszuba”, „Monika” i „Straż”. W 1929 PP Żegluga Polska pływała do Gdyni i na Hel statkami „Gdańsk”, „Gdynia”, „Hanka”, „Jadwiga” i „Wanda”.
Molo pełniło też, zwłaszcza w okresie międzywojennym, funkcję przystani dla dużych statków pasażerskich. W rzeczywistości statki cumowały w pewnym oddaleniu od mola, do którego pasażerowie byli przewożeni łodziami.
Największą jednostką, która zacumowała w pobliżu mola był, „Columbus” (32.364 t) Był on około dwa razy większa od naszych flagowych jednostek – „Batorego” (14.287) i „Stefana Batorego” (15.024) które regularnie zawijały do pobliskiej Gdyni.
W okresie 1920-1939 Sopot obsługiwał serwis żeglugowy Prus Wschodnich – Seedienst Ostpreußen, np. w sezonie letnim 1939 komunikując drogą morską Sopot z Kilonią, Travemünde, Świnoujściem, Pilawą (Bałtijskiem), Memelem (Kłajpedą), Rygą i Helsinkami. Rejsy obsługiwały jednostki następujących armatorów: Norddeutscher Lloyd z Bremy, Hapag z Hamburga oraz Braeunlich ze Szczecina. Z chwilą wkroczenia Niemców do Polski, serwis zlikwidowano.
Zoppot – Der Seesteg. No 145.
Molo w Sopocie.
Pierwszy pomost o długości 31,5 m został wybudowany przez dr Jerzego Haffnera w 1827 roku. Do końca XIX wieku Molo zostaje wydłużone do 150 m, by w roku 1910 osiągnąć 315 m. Początkowo obiekt spełniał funkcję lokalnej przystani, stopniowo przekształcając się (w miarę rozwoju uzdrowiska) w obiekt rekreacyjny, a potem – po rozbudowaniu infrastruktury lądowej (fontanna, muszla koncertowa) – także w obiekt imprezowy. .
Molo od samego początku było przedsięwzięciem o międzynarodowym wymiarze: jego budowę rozpoczął Francuz, weteran wojen napoleońskich, na polskich ziemiach należących do Królestwa Prus (od 1871 r. do Cesarstwa Niemieckiego), a w jego historię od samego początku zaangażowani byli zarówno Niemcy, jak i Polacy (w tym Kaszubi i Żydzi). Na przełomie XIX i XX wieku, dzięki połączeniom kolejowaym i morskim, zjeżdżali tutaj kuracjusze z całej Europy. Na mocy Traktatu Wersalskiego w 1919 roku obiekt (podobnie jak cały Sopot) wchodzi w skład Wolnego Miasta Gdańska.
Obecny kształt obiektu został nadany w 1928 roku po największej w historii Mola przebudowie zainicjowanej rok wcześniej z okazji 25-lecia miasta i 100-lecia Mola (m.in. znaczne wydłużenie pomostu spacerowego i zagospodarowanie Skweru Kuracyjnego). Od tego czasu w wyglądzie Mola nastapiły niewielkie zmiany, pomimo kilkakrotnie przeprowadzanych remontów generalnych.
W 1888 uruchomiono pierwszą regularną linię żeglugową, łączącą Sopot z Gdańskiem. W 1922 Towarzystwo Żeglugi Morskiej Gryf otworzyło linię żeglugową na trasie: Gdańsk-Sopot-Gdynia-Puck-Hel obsługiwaną przez małe stateczki „Abdank”, „Ajaks”, „Gryf”, „Jadwiga”, „Kaszuba”, „Monika” i „Straż”. W 1929 PP Żegluga Polska pływała do Gdyni i na Hel statkami „Gdańsk”, „Gdynia”, „Hanka”, „Jadwiga” i „Wanda”.
Molo pełniło też, zwłaszcza w okresie międzywojennym, funkcję przystani dla dużych statków pasażerskich. W rzeczywistości statki cumowały w pewnym oddaleniu od mola, do którego pasażerowie byli przewożeni łodziami.
Największą jednostką, która zacumowała w pobliżu mola był, „Columbus” (32.364 t) Był on około dwa razy większa od naszych flagowych jednostek – „Batorego” (14.287) i „Stefana Batorego” (15.024) które regularnie zawijały do pobliskiej Gdyni.
W okresie 1920-1939 Sopot obsługiwał serwis żeglugowy Prus Wschodnich – Seedienst Ostpreußen, np. w sezonie letnim 1939 komunikując drogą morską Sopot z Kilonią, Travemünde, Świnoujściem, Pilawą (Bałtijskiem), Memelem (Kłajpedą), Rygą i Helsinkami. Rejsy obsługiwały jednostki następujących armatorów: Norddeutscher Lloyd z Bremy, Hapag z Hamburga oraz Braeunlich ze Szczecina. Z chwilą wkroczenia Niemców do Polski, serwis zlikwidowano.
Zdjęcie wykonane w 1894 roku.
Der Steg und das Kurhaus in Zoppot
Widok na zdjęciu pokazuje, miedzy innym, miejsce gdzie został wybudowany Zakład Kąpielowy w 1902 roku.
Autorem koncepcji architektonicznej i głównym projektantem budynku Zakładu Kąpielowego (Warmbad) w Sopocie był, zgodnie ze wzmianką zamieszczoną w Kronice „Deutsche Bauzeitung” z 1903 roku, sopocki architekt miejski Paul Puchmüller (1875 – 1942). Współpracował z nim inny architekt z Sopotu Heinrich Dunkel (zm. 1924), kolega ze studiów i przyjaciel Puchmüllera.
Budynek wzniesiono przy plaży po prawej stronie wejścia na molo, na miejscu poprzednich drewnianych łaźni, zbyt małych w stosunku do potrzeb rozrastającego się kurortu. Kiedy w 1902 roku podejmowano decyzję o budowie nowego Zakładu, zdecydowano się równocześnie na przeniesienie w inne miejsce gazowni zajmującej obszar przy starych zabudowaniach (widoczne na pocztówce budynki z kominami), dzięki czemu uzyskano potrzebny na nowe założenie duży teren.
Zakład Kąpielowy ukończono w stanie surowym 11 grudnia 1903 roku, przez kolejne miesiące trwały prace wykończeniowe. Ostatecznie gmach został oddany do użytku 1 sierpnia 1904 roku. Już w 1905 roku ówczesny burmistrz Sopotu dr Volkmar von Wurmb stwierdził, że choć budynek nie jest duży, śmiało może konkurować z najlepszymi niemieckimi budowlami tego typu.
Puchmüller i Dunkel zaprojektowali czteroskrzydłową, mocno rozczłonkowaną bryłę z wewnętrznym dziedzińcem, nadając indywidualny charakter każdej z odrębnych funkcjonalnie części budowli.
W narożniku północno-zachodnim, wzniesionym w formie barokowego kasztelu umieszczono westybul, biuro łazienek, kasę, poczekalnię i toalety. Kolejne pomieszczenia skrzydła północnego zajmowała duża czytelnia, oddzielona zamkniętą ścianą od składu węgla i kotłowni z maszynami parowymi, która przylegała do komina obudowanego ścianami wieży widokowej w narożniku północno-wschodnim. Od strony zewnętrznej do murów czytelni i kotłowni przybudowano arkady sklepowe i dostępne tylko od strony plaży kolejne toalety pod wieżą widokową. Skrzydło wschodnie zajmowały pomieszczenia techniczne, w tym stacja pomp i pralnia, w ostatnim pomieszczeniu umieszczono skład borowin. W skrzydle zachodnim w kształcie nawiązującym do architektury pensjonatu wybudowano sauny i pokoje kąpielowe, w tym dla kąpieli „elektrycznych”. Narożnik południowo-zachodni tego skrzydła zajmowały tzw. łazienki książęce, pokoje kąpielowe mające charakter apartamentów. Skrzydło południowe za łazienkami książęcymi zajęły pomieszczenia do kąpieli borowinowych.
W programie użytkowym przewidziano ogółem budowę 48 pokoi kąpielowych, w których oferowano kąpiele w wodzie słodkiej, wodzie morskiej, solance, w tym solance z kwasem węglowym oraz kąpiele w otrębach i igliwiu świerkowym, a także masaże i kąpiele lecznicze.
autor tekstu: Michał Witkowski
Danzig und Umgebung.
Widok na tzw. Stary Pałac będący częścią Pałacu Opatów w Oliwie..
Najstarsza część budynku, tzw. Stary Pałac powstał w XV wieku, w stylu gotyckim. Świadectwem i pozostałością są wymiary oraz układ cegły (na zewnątrz pozostawiono nieotynkowane fragmenty muru) i gotyckie sklepienie krzyżowe w piwnicach. Po 1577 budynek został powiększony do dzisiejszych rozmiarów i służył opatom jeszcze do XVII wieku. W pierwszej połowie XVII wieku dobudowano do niego tzw. Nowy Pałac.
Der Hafen in Neufahrwasser.
Poniżej to samo zdjęcie ale inaczej zatytułowane i z podpisem R.Th. Kuhna.
Neufahrwasser. Der Hafen.
Poniżej to samo zdjęcie ale inaczej zatytułowane i bez podpisu R.Th. Kuhna.
Danzig. St. Marienkrankenhaus 1892.
Wyjątkowo duże zdjęcie na kartonie o wymiarze 30 x 21 cm.
Ponizej to samo miejsce po 127 latach.
Kl
Danzig. Langenmarkt und Rathaus.
Poniżej pocztówka przedstawiająca ten sam widok tego samego wydawcy Rommler & Jonas.
Neustadt, Westpresussen. Koniglichen Gymnasium (Hauptschule).
Budynek obecnego Gimnazjum nr 1 w Wejherowie przy ul. Jana Sobieskiego 3.
Poniżej rewers zdjęcia.
Poniżej pocztówka gdzie wykorzystano zdjęcie zrobione przez R.Th. Kuhna.
Poniżej zdjęcie zakupione wraz ze zdjęciem budynku gimnazjum. Być może przedstawia Direktor Koenigsbeck, wieloletniego dyrektora tego gimnazjum, wraz z rodziną.
