
SV Dar Pomorza (Biała Fregata) – trzymasztowy żaglowiec szkolny (fregata) zakupiony przez społeczeństwo Pomorza w 1929 dla Szkoły Morskiej w Gdyni. Obecnie jest to statek-muzeum, oddział Centralnego Muzeum Morskiego.
Historia
- 9 marca 1909 – położenie stępki pod kadłub przyszłego żaglowca; nr stoczniowy 202
- 3 kwietnia 1909 – ukończenie budowy i przekazanie armatorowi
- 12 października 1909 – wodowanie jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej „Prinzess Eitel Friedrich”
- 6 kwietnia 1910 – statek wyszedł z Hamburga w dziewiczy rejs do Kristiansand i Antwerpii pod dowództwem komendanta Richarda Dresslera
- 1919 – przejęcie przez Francuzów i przeprowadzenie do portu Saint-Nazaire
- 1926 – zmiana nazwy na Colbert
- 1927 – zakup przez barona de Foreste z zamiarem przekształcenia w jacht oceaniczny
- 1929 – zakup z datków społecznych przez Pomorski Komitet Floty Narodowej za sumę 7 000 funtów szterlingów jako następca Lwowa
- 26 grudnia 1929 – styczeń 1930 – jako Pomorze pod dowództwem Konstantego Maciejewicza przepłynął na holu w dwóch etapach z Saint Nazaire do duńskiej stoczni w Nakskov na remont
- ? – zmiana nazwy na Dar Pomorza dla upamiętnienia znacznego udziału pomorskiego społeczeństwa w składkach. Doświadczenia, zebrane przez stocznię Nakskov Skibsvaerft przy przebudowie żaglowca zaowocowały budową sławnego, pływającego do dziś pełnorejowca „Danmark”.
- 1930
- 19 czerwca – przybycie na redę Gdyni
- 13 lipca – w czasie uroczystości chrztu ks. biskup Stanisław Okoniewski poświęcił statek i jego banderę; rodzicami chrzestnymi zostali: Minister Przemysłu i Handlu Eugeniusz Kwiatkowski oraz żona Ministra Rolnictwa i Dobr Państwowych Maria Janta-Połczyńska.
- 20 lipca-30 września – pierwszy rejs szkolny
- 22 listopada 1931 – pierwsze przekroczenie równika
- 16 września 1934-3 września 1935- podróż dookoła Świata pod dowództwem kpt. ż. w. Konstantego Maciejewicza-Matyjewicza. W dniu powrotu do Gdyni na stermaszcie statku zawisł wimpel o długości 39 metrów – symbol przebytych w czasie podróży 39 tysięcy mil morskich
- 2 listopada 1937 – opłynięcie przylądka Horn
- 1 września 1939 – 21 października 1945 – internowanie przez Szwedów w Sztokholmie
- 24 października 1945 – powrót do Gdyni
- 1972 – pod dowództwem kpt. ż. w. Kazimierza Jurkiewicza wygrał etap Operacji Żagiel (Cutty Sark Tall Ships’ Races) na trasie Solent – Skaw, pokonując szkolny bark ówczesnej Bundesmarine „Gorch Fock”, dowodzony przez kmdr. Ernsta von Witzendorffa
- 1974 – udział w Operacji Żagiel w Gdyni. W klasie A statek zajął w regatach czwarte miejsce
- 1976 – udział w regatach Operation Sail w USA, zorganizowanych dla uczczenia 200-lecia podpisania amerykańskiej Deklaracji Niepodległości. Wspaniałe przyjęcie statku przez amerykańską Polonię.
- 1980 – pod dowództwem kpt. ż.w. Tadeusza Olechnowicza wygrał 2-etapowe regaty Operacja Żagiel 80 oraz zdobył Cutty Sark Trophy
- 15 września 1981 – ostatni rejs
- 4 lipca 1982 – formalne wycofanie ze służby i przeniesienie bandery na Dar Młodzieży
Dorobek pod polską banderą
- odbył 102 rejsy szkolne
- przepłynął pół miliona mil morskich – jest to odległość równa około 25 rejsom dookoła świata
- zasłynął jako pierwszy statek w dziejach polskiej bandery handlowej, jaki opłynął dookoła świat
- wyszkolił 13 384 studentów
- w polskiej historii statku dowodziło nim sześciu Komendantów: jako pierwszy – kpt. ż. w. Konstanty Maciejewicz-Matyjewicz, jako ostatni – kpt. ż. w. Tadeusz Olechnowicz.
Dane techniczne
- typ ożaglowania: fregata
- obecny armator: Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku
- port macierzysty: Gdynia
- rok budowy: 1909
- materiał konstrukcyjny: stal
- budowniczy: Blohm + Voss, Hamburg nr budowy 202
- wymiary:
- długość po pokładzie: 80,3 m
- długość z bukszprytem: 93 m
- wysokość max.: 41,4 m
- szerokość: 12,6 m
- zanurzenie: 5,7 m
- pojemność rejestrowa:
- wyporność: 2500 ton
- powierzchnia żagli: 2100 m²
- silnik pomocniczy: 430 KM (316 kW), MAN, Diesel
- załoga: ok. 189 osób (28 osób załogi stałej i 150-200 uczniów-praktykantów)
- prędkość pod żaglami:
- średnia 5 węzłów
- największa osiągnięta 17 węzłów
Komendanci (kapitanowie)
- Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz
- Konstanty Kowalski
- Alojzy Kwiatkowski
- Stefan Gorazdowski
- Kazimierz Jurkiewicz
- Tadeusz Olechnowicz
„Gazeta Gdańska” nr 37 z 15.04.1930 donosiła: