Danzig – Die Synagoge.

TK34E

Wydawca: R. Th. Kuhn Wydana: Danzig 1894 Fotografię wykonał: Rudolf Theodor Kuhn

Wielka Synagoga w Gdańsku (niem. Große Synagoge in Danzig) – nieistniejąca obecnie, największa synagoga, która znajdowała się w Gdańsku, przy ówczesnej Reitbahnstrasse, która obecnie nosi nazwę Wojciecha Bogusławskiego.

Synagoga została zbudowana w latach 1885-1887. Została sfinansowana przez pięć zjednoczonych gmin reformowanych: Winnicy, Wrzeszcza, Szopy, Starych Szkotów i ul. Szerokiej. Wybudowała ją berlińska firma Ende i Boeckmann, wybrana przez gdańskie władze miejskie.

Synagoga została uroczyście otwarta 15 września 1887 roku przez gdańskiego rabina Kossmana Wernera, który wygłosił uroczyste przemówienie przed władzami miasta oraz wiernymi. Następnie do synagogi wniesiono zwoje Tory ze Starej Synagogi, które umieszczono w Aron ha-kodesz, i zapalono wieczne światło. Pierwsze nabożeństwo odbyło się 8 grudnia 1887 roku. Na początku XX wieku, w synagodze otwarto jedno z najstarszych na świecie muzeum judaistycznych, posiadające bardzo bogate eksponaty, których część przekazał Lesser Giełdziński. Nabożeństwa odbywały się przy akompaniamencie organów oraz chóru; w synagodze odbywały się również liczne koncerty, występy teatralne oraz wykłady znanych profesorów i rabinów świata.

Po dojściu nazistów do władzy przy synagodze utworzono wartę strzegącą jej przed bojówkami. Dzięki temu synagoga ocalała aż do 1939 roku, mimo że próbowano ją dwa razy zniszczyć i podpalić. Zarząd gminy obawiając się kolejnych napadów sprzedał wyposażenie synagogi; organy sprzedano do Krakowa, świeczniki do Warszawy, ławy zborowi ewangelickiemu w Nowym Porcie, archiwum do Jerozolimy a zbiory judaików wywieziono do Ameryki dzięki Jointowi, które pozostają tam, do dnia dzisiejszego. Zbiory bogatej biblioteki wywieziono do Wilna.

Na początku 1939 roku synagoga została sprzedana Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. 15 kwietnia 1939 roku w synagodze odbyło się ostatnie nabożeństwo szabatowe. Wkrótce została otoczona drewnianym płotem, na którym powieszono napis: Komm lieber Mai und mache von Juden uns jetz frei, który znaczy Przybądź kochany maju i uwolnij nas od Żydów. 2 maja 1939 roku władze nazistowskie przystąpiły do rozbiórki synagogi.

Na większości terenu po Synagodze jest budowany teatr elżbietański, pozostałe skrawki terenu otrzymała gmina żydowska oraz Urząd Ochrony Państwa. Na całym terenie widoczne są fundamenty synagogi.

Za: http://pl.wikipedia.org

https://www.gdansk.pl/historia/wielka-synagoga,a,113066

Poniżej to samo zdjęcie ale opublikowane przez wydawnictwo L. Saunier’s Buch- & Kunsthandlung.

Dodaj komentarz

  • (will not be published)

Current month ye@r day *